Page 331 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1762] 322 / LİF KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

yapılmış bir sur bulunmaktadır. Surun LUTFİ
uzun kenarı 350 m, kısa kenarı ise 212,5 Türkçe yazan Ermeni asıllı şair, yazar,
m’dir. Hâlen 1 m kadar yüksekliği kalabil- gazeteci ve avukat (Kayseri, 1833 – Kahi-
miş surun genişliği 1,5-2 m’dir. Bu uzun re, 1889).
duvar ara ara yine basit şekilde inşa edil- Asıl adı Hovhannes Balıkçıyan’dır. Kay-
miş burçlarla takviye edilmiştir. Surla seri’de Ticaret Mahkemesi Kalemi
çevrilmiş bu alanın ortasında bir kısım Müdürlüğünde bulundu. Daha sonra
yerleşim yerleri ile su mahzenlerinin ailesi ile birlikte İstanbul’a gelerek yerleş-
kalıntıları bulunmaktadır. ti. Büyük Yeni Han’ın son katındaki bir
Surlar çok eski dönemlere gidecek primi- odada avukatlık yaptı (1875-1880).
tif bir mimari gösteriyorsa da daha geç ve 1 Ocak 1882-1885 yılları arasında Felek
yakın dönemlerde yapılmış olma intibaı- adlı Emenice harfli Türkçe resimli hafta-
nı da vermektedir. Birçok yazar buradaki lık bir dergi çıkardı. Kevork Pamukci-
yerleşimi, Hitit*, Frig, Kapadokya* ve yan*’ın Ermeni Harfli Türkçe Metinler
Roma Dönemi*’ne kadar götürmektedir. adlı kitabında yazdığına göre Felek der-
Nitekim tepenin eteklerinde geniş bir gisi, Cancik Aramyan’ın (1820-1879)
Roma mezarlık (nekropol) alanı bulun- matbaasında basılmıştır. İlk sayfada ismi-
makta, burada kayalara oyulmuş mezar- nin altında, “Musavver, risale-i ilmiye,
lar ve lahitler görülmektedir. Ancak edebiye, sanaiye, tüccariye, hikâye ve
yukarıdaki yapı kalıntıları, aynı Ali Dağı’- mebâhis-i müfide-i saire” yazılıdır. Balık-
nın üzerinde olduğu gibi XVIII. ve XIX. çıyan için de, “Eser-i Hovhannes H.
yüzyıllarda Hristiyan cemaatlerin kutsal Balıkçıyan, sabık müdîr-i mülga Kalem-i
günlerde gelip kaldıkları manastırların, Dava-i Ticaret-i Kayseriyye” denilmekte-
yerleşme yerlerinin ve su depolarının dir. Başlangıçta, iki sayfalık bir “Mukad-
olduğu bir mekân da olabilir. dime” ve bir sayfalık da padişaha bir
Nitekim Lifos’ta bulunan su deposu teşekkürnâme vardır.
Birinci ciltte, Sivas’tan maada, mühim
harçlarının eskiye giden Horasan harç olarak, “Kayseriyye’nin atik kocabaşlığı”
olmadığı, yakın döneme ait kireç ve kum adlı uzun bir yazı serisi mevcuttur ki yazı
harç olduğu görülmüştür. Arazide yapı- serisini daha sonra kitap hâlinde yayınla-
lan yüzey araştırmasında da eskiye giden mıştır. Ayrıca “Tasvir-i Kayseriyye” ve
herhangi bir seramik veya desenli bir taş çeşitli konularda makaleler yazdığı anla-
parçasına rastlanmamıştır. Eğer böyle ise şılmaktadır.
etraftaki basit sur, bu dönemde buraya 1885 yılında İstanbul’dan Kahire’ye gitti
çıkan insanların hayvanlarını ve kendile- ve orada Majak adlı, Ermenice harfli
rini kurtlardan korumak, hayvanların Türkçe bir gazete çıkararak Kahire’de
dağılmasını önlemek için yapılmış olabi- ölünceye kadar yayıncılığa devam etti.
lir. “Lutfi” mahlası ile aruz ve hece ölçüsüyle
Lifos Dağı’nın daha çok doğu cephesi, şiirler yazdı ve bir “kalem şuarası” olarak
Erciyes’te yaygın olarak bulunan tabii tanındı.
kavak korulukları ve çeşitli çalı tipi bitki- Felek adlı dergisinde Talas ve Sivas şehri
lerle kaplıdır. Eteklerinde ise son zaman- hakkında yazıları bulunmaktadır.
larda çam ağaçlarının yetiştirildiği Türk Ermeni harfli Türkçe eserleri: Karnik;
Dünyası Ormanı oluşturulmaya başlan- Gülünya ve Dikran’ın Dehşetlü Vefat-
mıştır. ları Hikâyesi (1863); Kayseriye’nin Atik
“Lifos” kelimesinin anlamı ve menşei Karabaşlığı (1883); Saadet-i İnsaniye
belli değildir. İsmin değişik imlalarla da (1883); Kavâid-i Nakl-i Hurûf (1884).
yazıldığı olmuştur. Kaynakça: Pamukciyan, BE, s. 294; Arşağ
Kaynakça: Reşat İzbırak, “Kayseri İlinin Fiziki Alboyaciyan, Patmutyun Hay Kesaryoy, (Kay-
Coğrafyası ve Jeolojik Oluşumu”, Cumhuriyetin seri Ermenileri Tarihi), Kahire 1937, s. 294;
50.Yılında Kayseri 1973, İl Yıllığı, s. 14; Meh- Dırtad Piskopos Baliyan, Dzağig (Çiçek) mec-
met Somuncu-Bekir Çoksevim, “Erciyes Dağı”, mua, 13 Mart 1905; Kevork Pamukciyan, Erme-
C. 2, s. 177-186; Ali Çavuşoğlu, http://lifos.net/ ni Harfli Türkçe Metinler, İstanbul 2002, s.
sayfa/55/lifos-nedir-.html (erişim 29.01.2015). 42-43; TDEA C. 6, s. 103.
MEHMET ÇAYIRDAĞ RASİM DENİZ