Page 357 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1788] 348 / MED KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

Persler Anadolu’yu Lidyalılarla paylaş- ikiye bölünerek kuzeydeki kısma Pontus
maya başladılar. Lidya ordusu adı verilmiştir. Bu bölünmede Mazaka,
Kızılırmak’ı aşarak Peteria kentine vardı. güneydeki Kapadokya bölgesinde yer
Pers Kralı Kyros ise İÖ 547 yılı baharında almıştır. Kapadokya adını ilk kullananla-
Kızılırmak’ı geçti. Bu sırada Kapadokya, rın Persler olduklarını Heredot söyle-
Aribaios adında bir kralın yönetiminde mektedir. Persçede “Katpatuka” adı veri-
bulunuyordu. Aribaios, Lidya Kralı len bu bölge İran’a benziyordu ve uçsuz
Kroisos’un yanında yer alarak ona 8000 bucaksız çayırlarıyla at yetiştirilmesine
süvari ve 40.000 piyade asker sağladı. elverişli olduğundan Perslerin bölgeye
İki ordu arasında üç ay süren savaştan bir göçlerine neden olmuştu. Anadolu’ya
sonuç alınamayınca Lidya Kralı kışı getirilen çok sayıda zengin ve soylu Pers-
geçirmek üzere başkenti Sardes’e döndü. lilerden bir kısmı Kapadokya bölgesine
Onu izleyen Pers Kralı Kyros İÖ 547 yerleştirildi. Bunlardan en önemlileri ise
sonbaharında Sardes’i ele geçirip Lidya İÖ 302’den sonra yarım asır bölgeyi
Devleti’ne son verdi. İÖ 547 yılını yöneten Mithridates ailesi ve İÖ VI. yüz-
Sardes’te geçiren Kros, ertesi yıl buradan yıldan itibaren bölgede etkili olan ve sat-
Babil’e dönerken büyük Frigya ile Kapa- raplık da yapan Ariaramnes ailelesiydi.
dokya bölgesine boyun eğdirmiş ve Pers Kapadokya bölgesinde Erciyes, Melen-
ülkesi satraplarca yönetildiğinden Kapa- diz ve Hasan Dağı’ndan akan lavlar ve
dokya bölgesine satrap olarak Artabas’ı Acıgöl patlama çukurunun etrafında ve
görevlendirmiştir. Ancak Anadolu’nun başka yerlerde oluşan volkanik yapı ateş
bu şekilde satraplarca yönetilmesi halkın kültüne sahip olan Persleri oldukça cez-
tepkisine neden olmuş ve Büyük Dareios betmiş ve Magus (ateş yakıcı) adı verilen
İmparatorluğu 20 vergi bölgesine ayrıl- pek çok rahip bölgeye yerleşmiştir. Yerli
mıştır. Bu düzenlemede Kapadokya böl- halk Perslerin inancını, kültürünü benim-
gesi vergi yönünden Daskyleion satraplı- seyerek uzun süre bu kültürü devam
ğına bağlanmıştır. Buna rağmen Kapa- ettirmiştir. Kayseri’nin Bünyan ilçesinde
dokya’nın ayrı bir satraplık olarak da bulunan bir ateş sunağı üzerinde kürk
varlığını sürdürmüş olduğu anlaşılır. başlıklı ve uzun mantolu ve ellerinde
Büyük Dareios’un İskit Seferi sırasında kutsal dallardan demetler tutan rahip
Kapadokya’nın başında Ariaramnes kabartmaları görülür. Ateş kültü rahiple-
adında bir satrap bulunuyordu. Bu tarih- ri, bölgede Hristiyanlığın yayılışından
lerde satraplığın merkezinin Mazaka ola- sonra da geleneklerine bağlı kalmışlardır.
cağı belirtilerek başkent bir süre Kaynakça: N. Baydur, Kültepe ve Kayseri
Gaziura’ya (Turhal) taşınmış olsa da sos- Tarihi Üzerine Araştırmalar, İstanbul 1970, s.
yal ve ekonomik yönden Mazaka’nın her 89-90; M. Bayraktar, Bilinmeyen Bir Türk
zaman önemini koruduğu belirtilir. Ulusu Kayânîler, Konya 2012, s. 151; M. Özsait,
İÖ V. yüzyıl sonlarında Kapadokya sat- “Anadolu’da Med ve Pers Egemenliği”, Anadolu
Uygarlıkları Ansiklopedisi, C. II, İstanbul
raplığının başında Mithridates bulunu- 1982, s. 235-362; V. Sevin, “İÖ I. Binyıl Demir
yordu. Onu Anaphas, Kamisares ve Sysi- Çağı”, Kapadokya, İstanbul 1998, s. 173-190.
nas adlı baba-oğul yöneticiler izlemişler- HASAN ALİ ŞAHİN
dir. Böylece IV. yüzyıl ortalarında Kapa-
dokya satraplığı bir hanedan elinde kal- MEDRESE DERGİSİ
mıştır. Pers Kralı Artakserkses Menemon İlk sayısı, kendilerini ‘İbn-i Arabî muhip-
(İÖ 404-359) zamanında satrap olan leri’ olarak adlandıran bir grup tarafın-
Datames, İÖ 370 tarihinde bir Kapadok- dan, İbn-i Arabî düşünce/idrak/ bakış
ya devleti kurmak maksadıyla ayaklan- tarzını merkeze alan bir anlayışla, sanat/
mış ve satraplığın sınırlarını güneye kültür/edebiyat dergisi olarak Mart-
doğru genişletmiştir. Ancak ayaklanma Nisan 2014 tarihinde Kayseri’de yayım-
İÖ 362 yılında bastırılarak Datames lanmaya başlandı. İki aylık periyotlarla
öldürülmüş ve yerine babasına ihanet çıkan derginin beşinci sayısı yayınlandı
eden Sysinas atanmıştır. Kuzeyde Kara- (2015).
deniz kıyılarına kadar uzanan büyük bir Suret-i Âlem Fotoğraf ve Sinema Sanatı
eyalet olan Kapadokya, İÖ 360 tarihinde Derneği çatısı altında yayınlanan dergi-