Page 157 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

Kayseri’nin İmarı ve Mekânsal Gelişimi 157

YEDİNCİ BÖLÜM
Şehrin merkezinde, tarihin derinliklerinden bir miras…

Kayseri Kalesi
Kayseri Kalesi, Kayseri şehrinin siluetindeki en önemli figürlerden birisidir.
Gerek merkezi konumu, gerek şehrin tarihi dokusundaki önemli yeri, gerekse
çevresinde oluşmuş bulunan ticari ve sosyal aktiviteler ile hemen yanı başındaki
Cumhuriyet Meydanı’nın ayrılmaz bir parçası ve tamamlayıcısı konumundadır.

Özelde Kayseri Kalesi, genelde Kayseri Surları ile ilgili ilk tarihi bilgiler,
Roma İmparatoru Gordianus III. zamanındaki (M.S.238–244) sikkelerde bulun-
maktadır. İmparatorun dördüncü tahta çıkış yılı olan 242 yılında kendisi ve karısı
adına bastırılmış bronz sikkelerde sur yapımı ile ilgili ibareler geçmektedir. Bu
bilgilerden bu tarihlerde Kayseri’de surların inşa edilmiş olduğu ve paraların bu-
nun hatırasına basıldığı anlaşılmaktadır. Bu tarihten sonra surlar hakkında ikinci
bilgi, VI. Yüzyılın başlarında meşhur Bizanslı tarihçi Prokopius’un kayıtlarında
geçmektedir. Bu kayıtlara göre surlar, VI. asır ortasında daraltılarak tamir edilmiş
ve kuzey batıda bir iç kale meydana getirilmiştir. VI. Yüzyıldan şehrin Türklerin
eline geçmiş olduğu XI. Yüzyıla kadar surlara mühim bir müdahalenin olduğuna
dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.

XII. Yüzyıl ortasında şehri kendisine merkez yapan ünlü Danişment hüküm-
darı Melik Mehmet Gazi’nin (1134–1143) şehri imarı sırasında harap olan surları
tamir ettirdiği sanılmaktadır.

Ancak yazılı belgelere göre Türk devrinde Kayseri’de belli başlı ilk sur ya-
pımı Anadolu Selçuklu Hükümdarı I. İzzettin Keykavus (1211–1220) zamanında
olmuştur. Sultan, doğuda meydana gelen Cengiz tehlikesine karşı kendisinden
sonra kardeşi I. Alâeddin Keykubad’ın daha geniş olarak yapacağı gibi, kalenin
önemini ve eksiğini görerek bu işe girişmiştir. Keykavus, üzerinde kitabesi bulu-
nan Yoğunburç’u yaptırdığı gibi bu sırada surların ihtiyaç duyulan diğer kısımla-
rını da tamir ettirmiştir.
Kayseri surları üzerinde Türkler döneminde en büyük müdahale, ilave ve ta-
miratı Anadolu Selçukluların büyük hükümdarı Alâeddin Keykubat (1220–1237)
yaptırmıştır. Sultan Keykubat, yaklaşan Moğol tehlikesine karşı Konya ve Sivas
surlarını yaptırdığı gibi, Kayseri surlarını da bilhassa iç kaleyi yeni baştan ve
ilavelerle takviye etmiştir.