Page 444 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ DEV / 445

d›r. Ze min taş dö şe me li olup ze mi nin Mi mar l›k Eser le ri”, Sa nat sal Mo za ik der gi si, ‹s -
or ta s›n da ah şap bir san du ka yer al mak - tan bul 2000, s. 57.
ta d›r. SULTAN TOPÇU
Tür benin mes cit k›s m› na gi ri şi sağ la yan
ka p› n›n sö ve le ri üze rin de yer alan sü lüs DE VE TA ŞI (CE MAL TA ŞI)
hat la ya z›l m›ş ya z› ku şa ğ› ve kü lah sa t›h - Esen te pe Ma hal le si için de kal m›ş bir
la r› üze rin de bu lu nan z›h lar dan baş ka, semt. Bu semt is mi ni bu ra da bu lu nan ve
ya p› da her han gi bir be ze me ye rast lan ma - hal k›n de ve ye ben zet ti ği bir ka ya par ça -
s›n dan al m›ş t›r. Bu ra da ya p› lan imar
mak ta d›r.
Tür be üze rin de ça l›ş ma ya pan bir çok sa - düzenlemesi nedeniyle kayanın yeri biraz
değişmiştir.
nat ta rih çi si, ya p› y› XIII. yüz y› l›n son çey -
re ği ne ta rih len dir mek te dir. Fa kat böl ge - Ce mal Taş is min den XIII. yüz y› l›n ikin ci
ya r› s›n da Sel çuk lu lar za ma n›n dan ba his
de ay n› dö nem ler de in şa edil miş H› z›r ‹l - bu lun mak ta d›r. 1276 y› l›n da Kay se ri’de
yas (1252) ve Sey yid Şe rif (1295-96) tür - iş gal ci Mo ğol la ra kar ş› is yan eden ve M› -
be le ri bu lun mak ta d›r. Bu tür be ler ge rek s›r Mem luk lu Sul ta n› Bay bars’› Ana do -
mi ma ri plan ge rek se tez yi nat la r› aç› s›n - lu’ya da vet eden Ha tiroğ lu Şe re fed din*,
dan Dev Ali Tür be si’nden da ha fark l› bir Kay se ri Merkezi’n de bir k› s›m emîr ler le
tarz da in şa edil miş ler dir. Dev Ali Tür be - sa vun ma da bu lu nan Sel çuk lu Sul ta n› II I.
si ise da ha çok, ilk dö nem Türk Ana do - Key hüs rev’i, Bay bars le hi ne sal ta nat tan
lu’sun da in şa edi len ti pik Sel çuk lu me zar vaz geç me ye ve ken di ne tes li me zor la d›.
ya p› la r› n› an d›r mak ta d›r. Dev Ali Tür be - Or du su nu Meş hed Ova s›’nda (Key ku bad
si, Kay se ri’de ki Has bek (1184-85) ve Sa - Da ğ› ile Er ki let ara s›n da ki ova) top la yan
ha bi ye Ma hal le si’nde ki II nu ma ra l› (XII. Şe re fed din, kar de şi Zi ya ed din’i, sul ta n›
yüzy›l son la r›) Sel çuk lu Emîr tür be le riy le tes lim al mak için şeh re yol la d›. Ha ti ro ğul -
mum ya l›k ka t›n da bu lu nan to no zun kö - la r› na kar ş› ko na ma ya ca ğ› ka ra r› na va ran
şe le rin de ki dört adet eğik maz gal pen ce - dev let ri ca li ni ha yet sul ta n› ha z›r la y›p şe -
re, ›ş›k l›k, üst kat gi ri şi, ki ta be nin ka p› hir den ç› kar d› lar. Ce mal Ta ş› (De ve Ta ş›)
üze rin de mer me re de ğil de ka p› sö ve le ri - mev ki in de bek le yen Ha ti roğ lu’na sultan›
ne ya z›l m›ş ol ma s› ve kü lah sa t›h la r›n da - tes lim et ti ler. Kü çük yaş ta ki sul ta n› yer
ki z›h l› be ze me ler le ben zeş mek te dir. Ay - öpüp se lam la yan Ha ti roğ lu, Kay se ri hal -
n› za man da Dev Ali Tür be si cep he dü - k› na Bay bars’›n ege men li ği ni ta n› m›ş ol -
zen le me si ba k› m›n dan da Kay se ri Han du ğu nu ilan et ti.
Ca mii Küm be ti (1188-1189)’yle bü yük bir
Kay nak ça: Ne jat Kay maz, Per va ne Mui nüd din
ben zer lik gös ter mek te dir. Bu ben zer lik - Sü ley man, An ka ra 1970, s. 150-151.
ler den do la y› Dev Ali Tür be si’nin XII. MEHMET ÇAYIRDA⁄
yüz y›l son la r› ile XIII. yüz y›l baş la r›n da
in şa edil miş ola bi le ce ği kuv vet le muh te -
mel dir.
Kay nak ça: Hak k› Ön kal, “De ve li Tür be le ri nin
Sa nat ve Kül tür Ta ri hi miz de ki Ye ri”, De ve li , s.
226-227; Hak k› Ön kal, Ana do lu Sel çuk lu Tür -
be le ri, An ka ra 1996, s. 168; Ke rim Türk men,
“De ve li Ta ri hi ne Iş›k Tu ta cak Ki ta be ler”, De ve -
li, s. 223; Ke rim Türk men, “De ve li’de ki Sel çuk -
lu Dö ne mi Ki ta be le ri”, Sa nat sal Mo za ik der gi si,
‹s tan bul 2000, s. 70-71; Meh met Ça y›r dağ,
“Kay se ri’de Sel çuk lu Dö ne min de ‹n şa Edi len
Tek göz Köp rü sü ve Dev Ali Tür be si’nin Ki ta be -
le ri”, Prof. Dr. Za fer Bay burt lu oğ lu Ar ma ğa n›
(Sa nat Ya z› la r›), Kay se ri 2001, s. 169-171; Or -
han Cez mi Tün cer, Ana do lu Küm bet le ri Sel -
çuk lu Dö ne mi, An ka ra 1986, I. 140; Top çu,
DTE, s. 70-73; Y›l d› ray Öz bek, “De ve li’de Türk Deve Taşı (Cemal Taşı) (H. Erkiletlioğlu)