Page 84 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

86 / AKY KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

di ya r›n da ver mek ar zu suy la Kay se ri’ye Rem zi Ak yü rek ve Şi ir le ri (An ka ra 1987)
döndü ve ora da ha ya ta göz le ri ni yum du. ad l› ki ta b›n da bu lun mak ta d›r.
De de le ri nin, ba ba s› Şeyh Ata ul lah Efen di Kay nak ça: Ma z› oğ lu, ARAŞ, s. 78-79; ‹b nü le -
ve kar de şi Şeyh Hü sa med din Efen di’nin min, SATŞ, C. II I. s.1429; Hü se yin Vas saf, Rem -
gö mül müş ol duk la r›, Mev lâ nâ’n›n ho ca s› zî-nâ me, s. 9; Kalaç, Kitabım.
Sey yid Bur ha ned din Mu hak k›k-› S›r dân HASİBE MAZIOĞLU
Haz ret le ri nin Tür be si’ne def ne dil di. Ce -
na ze de halk çok ka la ba l›k olup ta but par - ALÂ ED DİN ALİ BEY
mak lar üze rin de ta ş›n d›. Şa ir ler den Nu ri Eratna Devleti Sultanı (Kay se ri, Ocak
Gen cos man, Tâ hi rü’l-Mev le vî (Ol gun), 1353 – Ka zâ bâd, Ağustos 1380) Ba ba s›
avu kat Bit lis li Hu lû si, Arif Ni hat As ya, Sul tan G› yâ sed din Meh med* idi. Ana s›
Şev ket Kut kan Ah met Rem zi De de’nin hak k›n da bil gi sa hi bi de ği liz. Ün lü ‹s lam
ve fa t› na man zum ta rih ler dü şür dü ler. âli mi Kay se ri li Ab dül muh sin’den* ders
Onun il min den ve ede bî bi ri ki min den is - al d›. Ba ba s› gi bi za y›f ira de li, zev ke ve eğ -
ti fa de eden ler ara s›n da Sü heyl Ün ver, Fe - len ce ye düş kün bir şah si yet ti. Ba ba s› n›n
ri dûn Na fiz Uz luk, Saa det tin Nüz het Er - şe hit edil me si üze ri ne, he nüz on üç ya ş› -
gun, Ni hat Çe tin, Zi ver Te ze ren, Hak k› n› dol dur ma m›ş olan Ali Bey, 13 Ekim
Sü ha Gez gin, Arif Ni hat As ya ve M. Ka - 1365 ta ri hin de “Sul ta nu’l-Azam Alâ ed -
dir Ke çe oğ lu (Ya man De de)’dur.* Özel - din” un va n›y la Erat na l› tah t› na dör dün -
lik le Fe ri dûn Na fiz Uz luk ye di y›l De de cü sul tan ola rak otur tul du. Ba ba s› za ma -
ile bir lik te kal m›ş ve ki tap la r› n› ya zar ken n›n da baş la yan fit ne ve ka r› ş›k l›k lar, ül -
De de’den ya rar lan m›ş t›r. ke nin her ta ra f› na ya y›l d› ve ön le ne me di.
Ah met Rem zi De de’nin yaz d› ğ› eser le ri - As ker-si vil, dev let-hü kü met er kâ n› ara -
nin hep si bas t› r›l ma m›ş t›r. Ba s›l m›ş olan - s›n da or ta ya ç› kan iki lik ve re ka bet, ül ke -
lar çok fay da l› ki tap lar d›r. Ba s›l m›ş eser - yi kor kunç bir anar şi içi ne sok tu. ‹da ri
le rin den bi ri olan Mif ta hü’l-Mü el li fin dü zen bo zul du, dev let oto ri te si kal ma d›,
Fih ris ti ad l› ese ri onun çok bü yük bir sa - hak ve ada let or ta dan kalk t›, din ve di ya -
b›r la ça l› şan bir ilim ada m› ol du ğu nu net te sap ma lar ol du. Ca hil ler, bil gi li in -
gös ter mek te dir. Bu ese ri sa ye sin de Bur - san la ra ga lip gel di. S› ra dan in san lar, yö -
sa l› Meh med Tâ hir Bey’in üç cilt olan ne ti ci ol du. ‹k ti sa di ve zi rai ha yat çök tü.
Os man l› Mü el lif le ri’nden ya rar lan ma ‹lim ve kül tür ha ya t› sön dü. Köy lü ve şe -
im kâ n› artmıştır. hir li ara s›n da hoş nut suz luk had saf ha ya
Eser le ri: Ba s› l› olan lar: Man zum Ka vâ id-i ulaş t›. Sul tan Ali bu du ru ma hâ kim ola -
Fâ ri sî (1898); Tuh fe tü’s-Sâ’imîn (1898); ma d›. As len Türk ol du ğu hâl de ken di ni
Âyî ne-i Sey yid-i S›r dân (1898); Mir’ât-› Mo ğol sa yan Sul tan, dev let ve hü kü met
Zey ne’l-Âbi din (1899); Mü nâ cât-› Haz - ida re si ni bir Mo ğol gen ce b› rak t›. O, Mo -
ret-i Mev lâ nâ (1917); Bir Gün lük Ka ra - ğol la r›n göz de si olur ken Türk le rin kin ve
man Se ya hat na me si (1908); Ber gü zar nef re ti ni ka zan d›. Bu du rum, Erat na l›
(1915); Ta rih çe-i Ak tâb (1912); Gül zâr-› emîr ve va li le rin baş la r› na buy ruk ha re -
Aşk (1918); Reh-nü mâ-y› Ma’ri fet (1928); ket et me le ri ne yol aç t›. Bun dan fay da la -
Tuh fe-i Rem zî (1925); Fih rist-i Hûb; Üs - nan Ka ra man l› lar Kay se ri’yi iş gal et ti.
lûb-i Mer gûb; Mif tâ hü’l-kü tüb ve Esâ mî-i Sul tan Ali, Si vas’a kaç t›. Son ra Ka d› Bur -
Mü el li fîn Fih ris ti (1927); Zâ vi ye-i Fu ka râ ha ned din Ah med’in* Ka ra man l› la r› şe -
(1948); En-Nüs ha tü’ş-Şâ fiy ye fî-Ter ce - hir den ç› kar ma s› üze ri ne tek rar Kay se -
me ti’s-Soh be ti’s Sâ fiy ye (1948); Mah bû - ri’ye dön dü. Ka d› Bur ha ned din Ah med
bü’l-Ehib be (1982). Ba s›l ma m›ş eser le ri: ile or tak se fer ler dü zen le di. Ç›k t› ğ›
Kay se ri Şa ir le ri; Lübb-i Fa zî let; Tab s› ra - Amas ya se fe rin de ve ba ya ya ka lan d› ve
tü’l-Müb te dî ve Tez ki re tü’l-Mün te hî Ter - öl dü. Ce na ze si To kat’ta y› ka n›p ke fen -
cü me si; Di van; Fars ça Di van çe. len di. Ge rek li di nî, res mî tö ren ya p›l d› ve
Ah met Rem zi De de’nin ba s›l ma m›ş olan Kay se ri’ye nak le dil di. Ba ba s›, de de si ve
eser le ri Ha si be Ma z› oğ lu’nun Ah met ni ne si nin gö mü lü ol du ğu Köşk Med re -