Page 183 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[654] 174 / ERA KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

din Mehmed’den boşalan Eratnalı tahtı- Kaynakça: Abdullah Kâşani, Tarih-i Olcaytu,
na ağabeyi Cafer Bey aynı gün “İzzeddin” Süleymaniye Ayasofya Ktp., nr. 3019, vr. 139b;
unvanıyla çıktı ve kendi adamlarını iş Ahmed Tevhid, “Benî Eretna”, TOEM V (1330),
başına getirdi. Kendini tutan emîr ve va- S. 25, s. 13-22; Aziz b. Erdeşir-i Esterebâdî, Bezm
u Rezm, İstanbul 1928, s. 79 vd. ve aynı eserin
lilerin desteğini alan Mehmed Bey Yal- Mürsel Öztürk tercümesi, Kültür Bakanlığı, An-
nızgöz Savaşı (8 Nisan 1355) sonunda kara 1990, s. 86 vd.; Faruk Sümer, “Anadolu’da
ağabeyi Cafer Bey’i yendi ve tahtını yeni- Moğollar” SAD I (1969), Ankara 1970, s. 20 vd.;
den elde etti. Fakat Sultan Gıyâseddin H. Edhem, Kayseriyye, İstanbul 1334, s. 111-116,
Mehmed ile devlet adamları ve ordu ko- aynı eseri yayına hazırlayan Kemal Göde, Kay-
seri Şehri, Ankara 1982, s. 132-142; İ. Hakkı-R.
mutanlarının arası açıldı. Kendi devlet ve Nafiz, Sivas Şehri, İstanbul 1928, s. 62-76; İna-
hükümet erkânı tarafından 13 Ekim 1365 yetullah Efendi, Eratna Tarihi, Süleymaniye
tarihinde Sivas’ta şehit edildi. Şehit Sul- Murat Molla /Lala İsmail Ktp., nr. 744/7, vrk.
tan Mehmed, Kayseri Köşk Medresesi 153-154; İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Sivas-Kayse-
içindeki kümbete defnedildi. ri ve Dolaylarında Eretna Devleti” Belleten
Sultan Mehmed’in yerine Kayseri do- XXXII (1968), S. 126, s. 161-189; Kemal Göde,
Eratnalılar (1327-1381), Tarih Kurumu Yayı-
ğumlu oğlu Ali Bey* on üç yaşında oldu- nı, Ankara 1994, s. 17 vd.; Kemal Göde, Sultan
ğu hâlde, 13 Ekim 1365 tarihinde “Alâed- Alâeddin Eratna, Ankara 1990, s. 1-72; Şe-
din” unvanıyla geçti. Ali Bey, babası gibi bânkâreî, Mecmau’l-Ensab, Süleymaniye Yeni
zevke, eğlenceye düşkün zayıf bir şahsi- Cami Ktp., nr. 909, vr. 275a-b; Yaşar Yücel,
yetti. Sultan Alâeddin Ali’nin tahta otur- Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara
duğu günlerde, daha babası zamanında 1970, s. 22 vd.; Yazıcızade Ali, Selçukname,
Topkapı Revan Bölümü, nr. 1391, vrk. 4456-b-
başlayan fitne ve karışıklıklar ülkenin her 446a.
yanına yayıldı ve önlenemedi. Sultanlığı KEMAL GÖDE
süresince (1365–1380) ülke içinde emîr-
ler, başına buyruk hareket ettiler. Komşu ERATNAOĞLU İZZEDDÎN CAFER BEY
Türkmen Beylikleri Eratnalı topraklarına Eratnalı Devleti*’nin üçüncü sultanı. Ca-
tecavüzlerde bulundular. Ülke sınırların- fer Bey, Sultan Alâeddin Eratna’nın or-
da büyük bir gerileme oldu. Bütün toprak tanca oğludur. Doğum yeri ve yılı belli
kazançları elden çıktı. Elde kalan yerler- değildir. Kendisine, dedesi Cafer Bey’in
de emîrler birbirine düştü ve ülke parça- adı verildiğine göre, Kayseri doğumlu
lanmaya, devlet çökmeye yüz tuttu. Bu olması da muhtemeldir. Mardin Artuklu
durum karşısında Kayseri Kadısı ve Erat- hükümdarı Melik Salih Şemseddin’in kızı
nalı Veziri Kadı Burhaneddin Ahmed* ile 1347’de evlendi. Aslında hükümdarın
akıllı, dikkatli ve yumuşak bir politika kızı, ağabeyi Bedreddin Şeyh Hasan ile
uyguladı ve Sultan Ali ile seferlere çıktı. evlenmek üzere Mardin’den Sivas’a gel-
Sultan Alâeddin Ali çıktığı Amasya Sefe- mişti. Ancak Şeyh Hasan gerdeğe gire-
ri’nde öldü (1380). Cenazesi Kayseri’ye meden hastalanarak vefat ettiğinden, kı-
getirildi ve Köşk Medresesi içindeki zın ve ailesinin rızasıyla Cafer Bey ile ev-
kümbete defnedildi. lendirildi. Babası Sultan Alâeddin
Sultan Ali’nin yerine yedi yaşındaki oğlu Eratna*’nın 1352’de ölümüyle boşalan
II. Mehmed geçti. Ülke yeniden iç ve dış Eratnalı tahtına Türk veraset usulüne gö-
meselelerle karşı karşıya geldi. Vezir Bur- re Cafer Bey geçmesi gerekirken, kardeşi
haneddin Ahmed, Naip Kılıçarslan’ı öl- Mehmed Bey hükümdar ilan edildi. Böy-
dürdü ve Sultan II. Mehmed’e 9 Şubat lece Cafer Bey tahttan mahrum bırakıldı.
1381’de naip oldu. Gelişmeleri lehine çe- Gıyâseddin Mehmed* Bey, tahta otur-
virerek 1381 sonbaharında Eratnalı Dev- duktan sonra yerini daha da sağlamlaştır-
leti’ne son verdi ve kendi adıyla anılan mak gayesiyle, veziri Hoca Ali Şah’ın iste-
sultanlığı kurdu. Anadolu Beylikleri için- ği ve bilgisi altında, ağabeyi Cafer Bey’i
de en büyük sahaya sahip olan Eratnalı hapsettirdi. Böylece, babalarının ölümü
Devleti imkânlar ölçüsünde kültür ve Eratna zamanında ülkede kurulmuş bu-
imar faaliyetlerinde bulundu. lunan birlik ve beraberliğin bozulmasına