Page 436 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ GÜL / 427 [907]

mamından* almıştır. Bu mahallenin sur
dışında kurulmuş olmasına rağmen Ulu
Camii ile olan irtibatı ve yakınlığı dikkate
değerdir. Bugün de aynı isimde bir ma-
halle bulunmakta olup, şehrin en eski
yerleşim yerlerindendir. 1500 tarihli Ta-
pu-Tahrir Defteri’nde, “Mahalle-i Mes-
cid-i Gülük tâbi‘ Boyacı Kapusı” adı al-
tında kaydedilmiştir. Şehrin en büyük
Müslüman mahallesi olup çok sayıda
meslek mensubundan kimselerin ve es-
nafın ikamet ettiği bir yerdi. Mahallede
bu tarihte 157 hane, 1 imam, 33 dışarıdan
kimselerin iskân edildiği için birunî adı Gülük Mahallesi-1998 (Ş. Karatepe)
verilen kimse, 1 zaviyedâr ve 4 derviş 272; Cömert, 19. Y. Kayseri, s. 91–93 İnbaşı, 16.
ikamet etmekteydi. 1520 tarihinde 79 YB Kayseri, s. 44; Çayırdağ, KTA, s. 370–378;
hane ve 30 mücerred (tek başına yaşa- Ahmet Akşit, “Kayseri’de Sur Dışı İskân: Külük/
yan) meskûn idi. 1570 tarihinde “Mahal- Gülük Mahallesi”, KYTSB , s. 1–5.
3
le-i Cami‘i Gülük” adı altında kaydedilen MEHMET İNBAŞI
mahallede 135 hane nüfus vardı. Mahal-
lede kısa sürede yeniden hane sayısında GÜLÜK ŞEMSEDDİN
önemli bir artış olduğu görülmektedir. Kayseri’de Gülük Camii’ni H 735 ( M
Bunun sebebi, tabi mahallelerin tahririn 1335) yılında onarıp buraya büyük vakıf
birinde birleştirilmesi, bir sonrakinde ay- araziler bağlayan şahıs. Gülük Camii ve
rı bir cemaat veya mahalle olarak kayde- Medresesi* bir Danişmendli eseri olup
dilmesidir. Nitekim 1584 tarihinde ma- Anadolu Selçuklularından I. İzzeddin
hallede 264 hane nüfus vardı. Dolayısıyla Keykavus zamanında 1210 yılında Daniş-
yine şehrin en büyük mahallesi durumu- mendli ailesinden Adsız Elti Hatun*, her-
na gelmişti. XVIII. yüzyılda da önemini halde depremden harap olmuş camiyi
devam ettiren mahalle, 1834’te Gülük yeni baştan onartmış ve camiye isminin
Mahallesi Cemaati adı altında kaydedil- yazılı olduğu kitabenin bulunduğu köşe
miş olup 177 hane ikamet etmekteydi. kapısını ilave etmiştir. Bu onarımda ca-
1874’te mahallede 125 hane kaydedilmiş miinin yeni baştan yapıldığını, restoras-
olup, Gülük, Gülük Camii, Gülük Çeş- yonda gördüğümüz orijinal haldeki med-
rese kısmı ile temelde olan kot farkından
mesi, Hamam, Mektep, Börekçi, Cavcav,
Niğdelioğlu, Yenifırın, Çiftesöğüt, Bak- anlamış bulunuyoruz. İlhanlılar döne-
minde* 1335 yılında Gülük Şemseddin’in
kalhasan Sokağı olmak üzere 11 sokağı
bulunmaktaydı. Hâlen bu isimde bir ma- yaptığı onarımda ise Haluk ve Beyhan
Karamağralı’nın görüşlerine göre meş-
halle Melikgazi Belediyesine bağlı olarak hur çini mihrap ilave edilmiştir. “Gülük”
durmaktadır.
ismi ile anılan külliyeye dahil hamam ise
Kaynakça: BOA. TD. 33, s. 23–24; 1500 (H. eski kayıtlarda “Eski Kadı Hamamı” ismi
906) Tarihli Kayseri Tapu-Tahrir Defteri, hzl ile anılmıştır. Bu kadının 1542 yılında
Mehmet İnbaşı, Kayseri 2009, s. 15–17; TD.
387, s. 199; 1570 (H 976) Tarihli Kayseri Tapu- Cami-i Kebir* yanına “Yeni Kadı Hama-
Tahrir Defteri, hzl. Mehmet İnbaşı, Kayseri mı”nı yaptıran Kadı Bedreddin Mah-
2009, s. 6–7; Kayseri İli Tahrir Defterleri mud’dan önce şehirde kadılık yapan Ka-
(992/1584), hzl. Refet Yinanç – Mesut Elibüyük, dı Şemseddin Mehmed olduğu kayıtlar-
Kayseri 2009, s. 27–28; Mehmet Karagöz, dan anlaşılmaktadır.
XVIII. Asrın Başlarında Kayseri (1700–1730), “Gülük” ismi Moğollar tarafından kullanı-
Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
(Yayımlanmamış Doktora tezi), Kayseri 1993, s. lan isim ve unvanlardan olup, İlhanlı hü-
56; Kayseri Temettuat Defteri, (1250/1834 Ta- kümdarlarının çoğunun paralarında Uy-
rihli), Hzl İsmet Demir, Kayseri, 1998, s. 264– gur yazısı ile Moğolca, güçlü kuvvetli anla-