Page 466 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ GÜV / 457 [937]

Güvercinlik yapıları
Kayseri bağları ve Gesi yakınlarındaki
güvercinlikler henüz evcilleşmemiş kuş-
ların aşırı soğuk ve sıcaktan; kar, kış ve
fırtınalardan korunmasına, yiyecek bula-
madıkları dönemlerde beslenmelerine
olanak tanır; onları vahşi hayvanlara yem
olmaktan kurtarır. Zamanla bu yuvalara
alışan ve yarı-evcil bir duruma gelen kuş-
lar insanlarla birlikte olmayı öğrenir. Güvercinliklerde baca bölümü (V. İmamoğlu)
Kayseri yakınlarındaki güvercinlikler ge-
nellikle iki bölümden oluşmaktadır; ilk
bölüm yamaçlara oyularak yapılan barı- man sularını buradan içer. İnsanların
nak veya yuva bölümü, diğeri bunun yuvaya ulaşımı biraz aşağıdan, eğimin
üzerine oturtulan ve kuşların yuvalarına elverdiği bir noktadan başlayan kısa bir
girip çıkmalarını sağlayan baca veya burç tünel yardımıyla olur. Bir insanın ancak
bölümüdür. Yuva bölümü dışarıdan algı- geçebileceği boyutlarda olan bu tünel, ya
lanmaz, peyzaj içinde görülen sadece eğimli ya da basamaklı bir yükselişle yu-
gösterişli, büyük bir bacadır. va kapısına ulaşır. Kapı, genellikle yuva-
Yuva veya Barınak Bölümü nın zemininden birkaç basamak daha
Bu bölüm, yeraltındaki tüflere kazılmış, yukarıdadır. Yuvada biriken gübre, önce
genellikle çapı 4 m ile 7 m arasında, yuva içinde toplanır, sonra çuval veya
yüksekliği 2,5 m ile 4,5 m arasında de- torbalar içinde dışarı taşınır. Yazın kendi
ğişen daire veya kareye yakın bir planı yiyeceğini kendi bulan güvercinlere sade-
olan bir odadır. Bulunduğu tüfün özel- ce kış aylarında yem atılır. Bu iş için yine
liğine göre ölçüsü ve biçimi farklılıklar baca yakınına, eğimin aşağı tarafına açı-
gösterir. Ölçüleri büyük tutulan ve çev- lan yaklaşık 10 cm çapında bir kanaldan
relerinde başka güvercinlik olmayan yararlanılır: Bu kanala dökülen yem, kuş-
yuvalar, “organik” diyebileceğimiz da- ları tedirgin etmeden yuvanın döşemesi-
ha karmaşık planlara sahiptir. Böyle ne ulaşır.
yuvalar bir orta mekân etrafına oyul- Burç veya Baca Bölümü
muş, daha küçük odacıklardan oluşur: Güvercinliğin görünen üst bölümü gü-
Baca ortadaki büyük mekânın üzerine vercinlerin yuvalarına girip çıkmalarını
yapılır, diğer mekânlar daha kuytuda, sağlayan ve yuvayı çevre etkenleri ve kuş-
karanlıkta kalır. Tepesindeki baca yar- lara zarar verebilecek (sansar, tilki, kurt,
dımıyla hava ve ışık alan bu bölümün ayı gibi) her türlü canlıdan koruyan bö-
çeperleri muntazam sıralar halinde lümdür. Üst tarafı verevine kesilmiş bü-
oyulmuş küçük girintilere veya gözlere yük bir baca şeklindeki bu bölüm kare,
sahiptir. Yaklaşık ölçüleri 20 x 20 x 20 dikdörtgen, elips veya daire şeklinde bir
cm veya 25 x 25 x 25 cm arasında deği- plana sahiptir. Bazı bacaların planı arazi-
şen bu girintilerin herbirinde bir güver- deki eğim nedeniyle de değişim göstere-
cin ailesi barınır. bilir; vadinin alt tarafında dik açılı olan
Üstte bulunan bacanın ortasında, yakla- planlar, üst tarafta bazen daireye dönü-
şık 100 cm çapında güvercinlerin yuvaya şür. Baca veya burç enleri 150 cm ile 450
girmesi için bir delik bırakılmıştır. Mekâ- cm, derinlikleri 200 cm ile 650 cm ara-
nın ortasında, bacanın tam altına gelen sında değişir. Yükseklikleri de değişken-
yerde 15-20 cm derinliğinde 80-90 cm dir: Güvercinlere zarar verebilecek hay-
çapında çanak şeklinde bir çukur bulu- vanların yuvaya girmelerini önlemek için
nur. Kar ve yağmur suları yukarıdaki ba- duvar yüksekliği 210 cm ile 400 cm ara-
cadan ve delikten geçerek bu çanağa dö- sındadır. Plan boyutları büyük tutulan
külüp toplanır. Güvercinler zaman za- veya eğimi çok dik olan yamaçlara yapı-