Page 470 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2
P. 470

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹                          GÜZ / 461 [941]


                                               haç kollarının da birer apsisle sonuçlan-
                                               dığını  belirtir.  Merkezî  mekânda  sekiz-
                                               gen  kasnaklı  bir  kubbe  bulunur.  Batıda
                                               doğu-batı  doğrultusundaki  dikdörtgen
                                               planlı  bölümün  güney  duvarında  giriş
                                               kapısı bulunur. Kilisenin kubbesi ve son-
                                               radan eklenen iki hol hariç ana duvarları
                                               kısmen ayaktadır.  Duvar resimleri apsis
                                               ve eksedralar ile giriş holü olarak adlan-
          Güzelöz Aziz Stratilates Kilisesi’nde Aziz
          Theodoros ve Georgios figürleri      dırılan batı bölümdedir. Buradaki sahne-
          (N. Ç. Karakaya)                     ler;  İsa’nın  Doğumu,  Masumların  Katli,   Ortaköy Aziz Georgios
                                               Mabede  Takdim,  Vaftiz,  Metamorfosis   Kilisesi planı-1908

           Mikhael Kilisesi                    (Başkalaşım), Lazarus’un Dirilişi, Kudüs-  (çizim: H. Rott)
           Güzelöz  Vadisi’nin  kuzeyinde,  Panagia   ’e  Giriş,  Çarmıhta  İsa,  İsa’nın  Dirilişi,
           Kilisesi’nin 50 m ilerisindedir. Günümü-  Anastasis (İsa’nın Cehenneme İnişi), Boş
           ze  ulaşamayan  bu  kilisenin  iki  nefli  bir   Mezar Başında Kadınlar, Son Mahkeme,
           kilise  olduğu  bilinir.  Nefler  birbirinden   Koimesis  (Meryem’in  Ölümü),  Aziz
           bir  destek  dizisi  ile  ayrılır.  Doğuda  iki   Georgios’un  Şehit  Edilmesi,  Teophany
           yarım yuvarlak apsisi olan neflerden gü-  ve  Havarilerin  Komünyonu’dur.    Giriş-
           neydekinin batı duvarında giriş kapısının   deki üç gömüt yazısından (1293),  kilise-
                                               nin ve resimlerin XIII. yüzyılın sonuna ait
           olduğu  belirtilir.  Duvar  resimleri  güney   olduğu anlaşılır.
           nefin  tonozundadır.  Sahneler;  Müjde,   Ortaköy, Azize Barbara Kilisesi
           İsa’nın  Doğumu,  Üç  Kralın  Tapınması,   Vadinin güney yamacındadır. Tamamen
           Mabede  Takdim’dir.  Kilise,  X.  yüzyılın   yıkık olan kilisenin plan tipi bilinmemek-
           ikinci yarısına tarihlenir.         tedir.    Duvar  resimleri  de  tümüyle  yok
           Camii (Aziz Eustathios) Kilise      olmuştur. Kaynaklarda geçen tek sahne,
           Güzelöz  Köyü’nün  merkezindedir.  Ka-  Meryem’in bir melek tarafından beslen-
           palı Yunan hacı planlıdır. Haç kollarının   mesidir. Kilise XI. yüzyıla tarihlenmekte-
           birleştiği merkezî mekânda, dört sütunun   dir.
           taşıdığı pandantif geçişli kubbe bulunur.
           Doğuda  üç  apsis  yer  alır.  Haç  kolları   Kaynakça:  Asutay-Flessig,  N.  “Kapadokya’da
                                               11, Yüzyıl Resim Sanatına bir Örnek; Kayseri’nin
           arasında ise köşe mekânları vardır. Kili-  Soğanlı Köyü’nde Küçük Geyikli Kilise (Melekli
           senin camiye çevrilmesi nedeniyle duvar   Kilise)” Sanatın Ortaçağı (ed. E.Akyürek), 1993,
           resimleri  sıva  ile  kapanmıştır.  Kubbede   105-117;  Asutay-Flessig,  N.  Templonanlagen  in
           Göğe Çıkış sahnesi vardır.          den  Höhlenkirchen  Kappadokiens,  Frankfurt
           Aziz Stratilates Kilisesi           1996; Canverdi, A. Kapadokya Bölgesi Güzelöz
           Köyü’n kuzeybatısındadır. Tahrip olmuş   (Mavrucan) ve Ortaköy Mevkiindeki Kiliselerin
                                               Duvar  Resimlerindeki  Sahnelerin  İkonografisi,
           kilisenin planı hakkında bir fikir edinile-  Erciyes  Üniversitesi,  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü,
           memiştir.  Günümüze  gelen  tek  resim,   Sanat  Tarihi  Anabilim  Dalı,  (Yayınlanmamış
           Aziz Theodoros ve Georgios’un ejderha-  Yüksek  Lisans  Tezi),  Kayseri  2005;  Esin,  U.
           yı öldürme sahnesidir. Kuzey duvardaki   “Tarihöncesi    Çağların  Kapadokyası”  (ed.  M.
           resmin  üstündeki  kitabeye  dayanarak,   Sözen) Kapadokya, İstanbul 1998; Giovannini,
           kilise ve resimler 1256–1257 yıllarına ta-  L. Arts  of  Cappadocia, Geneva  1972;  Hild, F.,
                                               Restle, M. “Kappadokien” Reallexikon  zur  By-
           rihlendirilir.                      zantinischen Kunst 3 (1980), 968-1116; Hild, F.
           Ortaköy, Aziz Georgios Kilisesi     Das Byzantinische Strassensystem in Kappado-
           Mavrucan’dan  Başköy’e  giden  yolda,   kien, Wien 1977; Hild, F., Restle, M. Tabula Im-
           Mavrucan derenin güneyinde yüksek te-  perii Byzantini, Kapadokien, 2, Wien 1981; Jerp-
           penin  üzerindedir.  Kilise,  üç  yapraklı   hanion, G. Une  Nouvelle Provencede I’art By-
           yonca  planlıdır.  Jerphanion,  kilisenin   zantien; Les Eglises Rupestires de Cappadoce,
                                               2, Paris   1936;  Jolivet-Lévy,C. Les  Eglises  By-
           serbest  haç  planlı  olduğunu,  kilisenin   zantines de Cappadoce, Le Programme iconog-
           doğu  apsisi  ile  birlikte  kuzey  ve  güney   raphique  de  L’abside  et  de  ses  abords,  Paris
   465   466   467   468   469   470   471   472   473   474   475