Page 481 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2
P. 481

[952] 472 / HAC                    KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹


                                                                         liği, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde
                                                                         bulunan 1759 numaralı defterin 225. say-
                                                                         fasında  kayıtlı  olan  Arapça  vakfiyesinin
                                                                         bulunuyor olmasıdır. Adı geçen çeşmenin
                                                                         devamlı akması için birçok dükkân, tarla,
                                                                         bağ, bahçe ve değirmen vakfedilmiştir. Bu
                                                                         vakfiyeden  küçük  bir  mimari  öğe  olan
                                                                         çeşmenin  o  günkü  toplum  hayatında  ne
                                                                         kadar  önemli  olduğu  anlaşılmaktadır.
                                                                         1744, 1762 ve 1763 yıllarında Hacı Hamza
                                                                         Çeşmesi’nin vakıf mütevelliliğine atanan-
                                                                         ların birbirlerini şikâyet etmeleri hakkında
                                                                         bilgiler  bulunmakladır.  H  1288/1290  (M
                                                                         1871/1873)  tarihli  223  numaralı  Kayseri
                                                                         Şer’iyye  Sicilleri  Defteri’ndeki  125  nu-
                                                                         maralı belgede, Hacı Hamza Çeşmesi’nin
                                                                         mütevellisinin  öldüğü  ve  yerine  Hacet
                                   Hacı Halil Efendi’nin Aşık Paşa Mescidi   Mahallesi’nden bir başka şahsın atandığı
                                   yanında yaptırdığı çeşme              yazılıdır. Bu belgeden de anlaşılacağı üze-
                                                                         re, 1871 yılında Hacı Hamza Çeşmesi ‘nin
                                    Matbah Emini Hacı Halil Efendi Kütüphanesi”,
                                    Vakıflar Dergisi, s. XX, 1988; Ali Rıza Karabu-  vakıflarının mevcut ve aktif olduğu görül-
                                    lut,  Kayseri  Raşid  Efendi  Kütüphanesi,   mektedir.  135 numaralı Kayseri  Şer’iyye
                                    Türkçe-Farsça-Arapça  Yazmalar  Kataloğu,   Sicilleri Defteri’nin 3. sayfasındaki 2 bel-
                                    Kayseri 1982.                        gede, Hacı Köse Danişmend ve Hacı İvaz
                                                        MEHMET ÇAYIRDAĞ  mahalleleri  arasında  bulunan  çeşmenin,
                                                                         eski  Pembeciler  Pazarı  ve  İplik  Pazarı
                                   HACI HAMZA ÇEŞMESİ                    Çarşısı’ndaki  dükkânlarla  ilgili  çıkan  bir
                                    Cami-i Kebir Mahallesi*, Erdil Sokağı ile   anlaşmaz lığın çözüldüğü ve o tarihte vak-
                                    Yayla Sokağı’nın kesiştiği köşede bulunan   fın mutasarrıfının İbrahim Ağa adlı bir şa-
                                    tek cepheli ve sivri kemerli çeşme, yakın   hıs  olduğu  anlaşılmaktadır.  H  1289  (M
                                    bir  tarihte  belediye  tarafından  yerinden   1872)  tarihli  182  nolu  Vergi  Defteri’nde
                                    sökülerek  depoya  kaldırılmıştır.  Çeşme-  Kazancılar Caddesi üzerinde yer alan iki
                                    nin kaybolan 1,16 x 0,36 m ölçülerindeki   adet dükkân ile Eskicibaşı’ndaki bir adet
                                    üç satırlık Arapça kitabesinde H 927 (M   dükkânın  Hacı  Hamza  Çeşmesi  vakfının
                                    1521)  tarihinde  Hacı  Hamza  tarafından   akarları ve mütevellisinin de Ahmet Efen-
                                    yaptırıldığı ve üzerinde bulunan başka kü-  di olduğu yazılıdır.
                                    çük bir kitabede ise H 1266 (M 1849) tari-  Kaynakça: Mehmet Çayırdağ, “Kayseri’de Kita-
                                    hinde de tamir ettirildiği yazılmaktadır.  belerinden XV. Ve XVI Yüzyıllarda Yapıldığı An-
                                                                         laşılan İlk Osmanlı Yapıları”, Vakıflar Dergisi, S.
                                    Okunuşu:                             13, Ankara  1981, s. 548; A. Nazif , Mir’at   (Pala-
                                    Büniye hâzihi’l-‘imâre ‘ale’l-‘ayn fî   mutoğlu), s. 118; Mehmed Karagöz, XVIII. Asrın
                                                                         Başlarında Kayseri, Erciyes Üniversitesi Sosyal
                                                        eyyâmi’s-Sultâni  Bilimler  Enstitüsü  (Basılmamış  Doktora  Tezi),
                                    es-Sultân Süleyman Hân bin Selîm Hân   Kayseri 1993, s. 121; Muhammet Karakaş, XVIII.
                                                         es-sâhibü’l-hâc  Yüzyılın İkinci Yarısında Kayseri (1750-1775),
                                    Hamza ibn-i Ahmed fî şehri Receb sene   Erciyes  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü
                                             seb’un ve ‘işrîne ve tis’a mi’e.  (Basılmamış Doktora Tezi), Kayseri  1997, s. 86;
                                                                         Osman Taşdemir, 223 Numaralı Kayseri Şer’-
                                                                         iyye  Sicili  (H.  1288-90  /M  1870-73)  Metin
                                    Anlamı: Bu gözalıcı imaret (çeşme) Selim   Transkripsiyonu  ve  Değerlendirme,  Erciyes
                                    Han Oğlu Sultan Süleyman Han’ın devle-  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü  (Basılma-
                                    ti zamanında, dokuz yüz yirmi yedi sene-  mış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri, 1999, s. 233-
                                    si Receb ayında bina edildi. Sahibi Hacı   234; Denktaş, Su Yapıları, s. 235-236; Mustafa
                                    Ahmed oğlu Hacı Hamza’dır.           Denktaş, Kayseri’de Yıkılan Anıtlarımız, Kayse-
                                                                         ri  2007, s. 183-184.
                                    Hacı Hamza Çeşmesi’nin önemli bir özel-                MUSTAFA DENKTAŞ
   476   477   478   479   480   481   482