Page 99 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[570] 90 / EFK KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

hendislik okuyup hekim, avukat, hâkim,
mühendis oldu. Saray Avukatı Hacı Ste-
pan Boyacıoğlu, Kayseri ve köylerinde
tabiplik yapan Dr. Haçik Devletoğlu gibi
insanlar buradan yetişti. XIX. yüzyıl sonla-
rında Köy içerisinde üçü Müslümanlara
biri de Ermenilere mahsus dört mektep
bulunuyordu. Ünlü Tabip Psikiyatris ve
Şair Rahmi Duman (1908–1985)* ve Kay-
seri eğitim tarihinde önemli yeri bulunan
Şair-Muallim Ali Sani Yalçın (1866–1935)
Efkere-1915 (www.efkere.com) da burada yetişen ünlülerdi. XIX. yüzyıl
sonlarında (1872) köyde 2 adet manastır,
yılı Tahrir’inde “Karye-i Efkere, malikâne 2 kilise, 2 mescit, 2 cami, 1 hamam, 1 han,
vakf-ı medrese-i Dârüşşifa, divanı tımar, 3 değirmen, 106 adet güvercinlik, çarşıda
nefer 156, hane-i Gebran (gayrımüslim) da 42 adet dükkân, postane ve 81 adeti
119” olarak kaydedilmiştir. Aynı yıllarda değerli köşk olmak üzere 407 adet ev
burada faal durumda 4 değirmen ve 2 vardı. Kayseri’de en çok cehri üretimi
bezirhane vardı. 1831 sayımında köyde 40 (1466 dönüm) yapılan yerlerdendi. XIX.
hane Türk nüfus Aşağı Mahalle ve Çeşme yüzyılın sonuna doğru açılan postane
Mahallesi’nde; Ermeniler de Han, Har- (PTT) hizmetleriyle birlikte paket taşıma
man, Kuzey ve Demîrcilik adlı mahalle- işini de yapıyordu. 1915 yılına kadar Efke-
lerde meskûndu. 1840 sayımında re, yer aldığı bölgenin ticarî ve kültürel
Efkere’de 200 hane Ermeni nüfus vardı. merkeziydi. Köy hâlen mevcuttur. ‘Bah-
Ermenilerin çoğunluğu demîrci, sıvacı, çeli’ olarak Melikgazi Belediyesine bağlı
Efkere’de bir sokak bir mahalledir. Eski Efkere ise yıkılmış ve
doğramacı, kuyumcu, ekserci, kalaycı,
dülger ve tüccardı. Türk nüfusu ziraatçı, harap durumdadır.
sıvacı, asker ve idareciydi. 1875 nüfus sa- Kaynakça: F. Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe
yımında Efkere’de 321 hane Ermeni, 60 Ansiklopedik Lügat, Ankara 1990; 1530 Tari-
hane Türk’ten oluşmak üzere toplam 381 hinde Kayseri, haz. İsmet Demîr, Td 387 Nolu
hane ve 1900 nüfus bulunurdu. Efkere bu (Muhasebe-i Vilayet-i Karaman) Defterden; Zü-
beyir Kars, KYTSB s.187; KAYTAM Arşivi,
1
yıllarda dışarıdan çok sayıda göç almıştı. 183 Numaralı Defter; 1840 Nüfus Sayımı
Efkere’de bulunan Büyük Ermeni Manas- (Ermeni-Defteri). A. R. Önder, “Ali Sani Yalçın
tırı, Kayseri Ermeni cemaatinin ruhani li- ve Sakinamesi”, Filiz Sanat Dergisi, Kayseri.
Efkere 1 No’lu kilise planı derlerinin oturduğu dinî merkezdi. Ma- www.menzil.net.ians www.efkere.com
HÜSEYİN CÖMERT
(çizim: M. Kalafat) nastır bünyesinde çeşitli derecede kız ve
erkek okullarıyla birlikte yüksek meslek
okulu bulunuyordu. 1893–1916 yılları EFKERE BİZANS KAYA KİLİSELERİ
arasında bu yüksek okuldan 215 öğrenci Efkere* Köyü’nü ikiye ayıran Darsiyak*
mezun oldu. Bu öğrenciler İstanbul, Pa- Suyu deresi’nin bulunduğu vadide Bizans
ris, Beyrut şehirlerinde bulunan üniversi- dönemine ait yeni kaya kiliseleri vardır.
telerde öncelikli olarak tıp, hukuk ve mü- Efkere 1 No’lu Kilise
Efkere Köyü’nü kuzey-güney yönünde
ikiye ayıran Darsiyak Deresi’nin üzerin-
deki Efkere Göleti’nin bulunduğu alan-
dadır. Yapı, tek neflidir. Kiliseye batı du-
varındaki kapıdan girilir. Naos doğu-batı
doğrultusunda dikdörtgen planlı ve beşik
tonozludur. Doğudaki yarım yuvarlak
apsise iki basamakla çıkılır. Apsiste altar
yer alır. Kuzey ve güney duvarların önün-
Efkere 1 No’lu kilise girişi (N. Ç. Karakaya) de ise sekiler bulunur.