Page 103 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[574] 94 / EĞİ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

devlet himayesine bağlanmıştır. Gelişimi
Selçuklu Veziri Nizamülmülk zamanına
rastlar. Bu medreselere, adına nispetle
“Nizamiye Medreseleri” diye anılmıştır.
Bu bakımdan Bağdat Nizamiyesi çok
önem kazanmıştır.
Medreseler Beylikler döneminde de geliş-
mede süreklilik göstermekle beraber; Os-
manlılar zamanında, Anadolu’da esas ge-
lişimini Fatih (1450-1481) ve Kanunî
(1520-1566) ile göstermiştir. Ayrıca teşki-
lat yönünden genişlemiştir. Fatih döne-
Seraceddin Medresesi (H. Yüksel)
minde Sahn-ı Seman (altı medrese) kurul-
ması ile medreseler kesin şeklini almıştır.
şehrimizin ele alınması bir tesadüf değil- Bu zamanlarda medreseler görevleri bakı-
dir. Kayseri değerlendirilirken özellikle mından şu kısımlara ayrılmıştır. Bunlar
burada hizmet veren ilim adamlarından İbtida-i dahil ve İbtida-i hariç (ilköğretim),
ve eğitiminden bahsedilmesi İl’in kültür Hareket-i dahil ve Hareket-i hariç (ortaöğ-
zengini ve bir ilim beldesi olduğunun retim), Musıla-ı Sahn (lise), Sahn-ı Seman
göstergesidir. Eğitim sadece örgün ku- (üniversite) idi. Bu medreselerde Hızır
rumlardan alınmıyordu. Cami, tekke ve Bey (?-1459), Hocazâde (?_88), Molla
imaretler gibi yerler de eğitime yardımcı Hüsrev (?-1489), Sinan Paşa (?-1486),
merkezlerdi. Molla Lütfi (?-1495) Kemalpaşazâde

(1534) gibi müderrislerin hizmetleri hiç
Medreseler unutulmaz. Ayrıca medreselerde talebele-
Medreseler, Türklerin Türk-İslâm eğitim re mahsus şenlik olan “semahlar” da üze-
ve öğretim tarihine yaptıkları çok önemli rinde durulması gereken olaylardır.
katkılardandır. Büyük ve örgün eğitim Kayseri’de yükseköğrenim kurumu olan
kurumları olup İslam dininin esaslarına ilk medrese Melikgazi Medresesi’dir
göre eğitim verilirdi. Dünden bugüne ka- (1135). Daha sonra medreselerin hemen
dar Anadolu’da adı bilinen medreseler bütün bölümleri açılmıştır. Tıp medrese-
üç bine yakındır. Medreseler vakıflarca si olan Gıyasiye Medresesi*, Hukuk Fa-
yönetilmiş ve her türlü giderleri de bu kültesi olan Sahabiye Medresesi* vb. gibi.
vakıflarca karşılanmıştır. 1860 yılında merkezde 42 medreseden
İlk Selçuklu medresesi Tuğrul Bey zama- 22’si faaldi. Cumhuriyet’e yaklaşırken
nında 1040 yılında kurulmuştur. Dağınık Kayseri’de 41 medrese görülmektedir.
olan Türk eğitimi ilk defa Sultan Alpars- Bunlardan değişik asırlarda yapılmış ve
lan tarafından bir programa, bir kurala ve zamana dayanamayıp kaybolan Ahiddin,

Anbar Gazi, Etmekçizade, Manisalı Çe-
lebi, Mütereddin ve Kasım Paşa Medre-
seleri bu rakamın dışındadır.
Kayseri merkezinde bugüne kadar tespit
edilen elli bir, kazalarda ise on dört med-
rese şunlardır:
Danişmendliler zamanı: Melikgazi Medresesi
(1135). Bazı kaynaklarda Cami-i Kebir
yanında kurulmuş olması dolayısıyla
“Cami-i Kebir Medresesi” de denir. Ku-
rucusu Danişmend Gümüştekin Ahmet
Gazi’dir. Son müderrisleri: Hacı Salih
Efendi, Eynihanzade Âlim Efendi*, Ha-
Avgunlu Medresesi (H. Akbaş) san Efendi Hocalardır.