Page 107 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[578] 98 / EĞİ
Cumhuriyet Mektebi birinci, ikinci ve üçüncü sınıflarından bir grup-1928 öncesi
(F. Çetinkaya Arşivi)
KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹
medreseler de varlıklarını korumuştur.
Cumhuriyet’e yaklaşırken medreselerin
25’i öğrencisi olmadığından kapanmıştır.
1922 yılında eğitim ve öğretim yapan beş
medresede, toplam 204 öğrenci öğrenim
görmekteydi. İşte bu gerçeklerden hare-
ketle medreseleri yeniden düzenlemek
için 3 Mayıs 1921’de Darü’l-Hilâfe med-
reseleri dışında kalan bütün medreseleri
içine alan yeni bir “Medaris-i İlmiyye
Nizamnâmesi” çıkarıldı”. Böylece iki
medrese tipi ortaya çıktı. “Darü’l-Hilâfe-
tü’l Aliye Medreseleri” ve “Medaris-i İl-
miyeler. Kayseri’de de Darü’l-Hilâfetü’l-
Aliyye Medresesi ile Medaris-i İlmiye
medreseleri kapatıldıkları 1924 yılına
kadar hizmet vermişlerdir. Hacı Nuh
haneddin*, Mürit Ali, Hacı Torun*, Akşe- Efendi (1872-1958) beş yıl kadar Kayseri
hirli Emin*, Kızıklı Hacı Kasım*, Büyük Darü’l-Hilafe Medresesi’nde müderris-
Hamdi* Hacı Renci, Müftü Hacı Enver*, lik, Hafız Mahmut Kuşçulu da hazırlık
Canbazzade Bekir, Deli Balta bunlardan kısmının müdürlüğünü ve müderrisliğini
bazılarıdır. yapmıştır. Bu medrese şimdiki Gazi Paşa
Müderrislerden bazıları hem edebî saha- İlkokulu binasında öğretim yapmıştır.
da hem de dinî sahada eserler vermişler- Bunlardan Medaris-i İlmiye Medresesi
dir. altı sınıflı olup, Kara fakih ve Hasanlı
1880 yılında 30 medresede 1211 öğrenci medreselerinde görev yapmıştır. Son yıl-
eğitim görüyordu. 1902–1903 yıllarında larında 300 öğrenci mevcuttu. Aynı ni-
merkezde 39 medrese, 1500’ü geçkin zamnâme ile bir de bu medreselerin de-
öğrenci vardı. Senede 20–30 kadar öğ- netlenmesi için “Medaris-i İlmiyye Encü-
renci icazet alıyordu. meni” kurulmuştur. Bu encümen Kayse-
Kayseri Medaris-i İlmiye Heyeti: Medreselerle il- ri’de şu kişilerden kurulmuştur: Müftü
gili esaslı düzenlemeler (özellikle ders Ahmet Remzi (Akgöztürk*), Evkaf Me-
programlarında) II. Meşrutiyet ile gerçek- muru, Miyaszâde Hacı Ali, Keçecizâde
leştirilmiştir. Eylül 1910’da çıkarılan “Me- Muharrem ve Muhaddiszâde Âlim Efen-
daris-i İlmiyye Nizam-nâmesi” bunların dilerden oluşmuştur.
ilkidir. Daha sonra bu nizamnamenin taş- Medreseler 3 Mart 1924 yılında Tevhid-i
rayı ilgilendiren kısmı da çıktı. 1. Cihan Tedrisat Kanunu ile kapatılınca bu encü-
Harbi ve onu takip eden savaşlarda med- men de görevini tamamlamıştır
rese öğrencileri de askere alınmaya başla-
dı. Bu sebeple birçok medrese öğrencisiz Sıbyan Mektepleri
kaldı. 1911’de medreseler birleştirilmeye Kayseri’de bu amaçla ilk sıbyan mektebi
başlandı. Bu birleştirilmiş medreselere 1494 yılında Bedesten yanında, ikinci
“Darü’l-Hilâfe” adı verildi. 1915-1916 öğ- olarak da 1576 yılında Kurşunlu Cami
retim yılında içlerinde Kayseri’nin de bu- avlusunda “Dârüttalim” adıyla açılmıştır.
lunduğu on dört merkezde beşer yıllık Bunlar Kayseri’de çocuklar için açılan ilk
“medrese-i taliyyeler” açıldı. Daha sonra eğitim kurumlarıdır
bunlar “Dârü’l-Hilâfe” olarak anılmışlar- Her mahallede bulunduğu için “Mahalle
dır. Kayseri Dârü’l-Hilafe Medresesi’nin Mektebi”, çoğunluğu taş yapı olduğu için
daha sonra yüksek bölümü de açılarak “Taş Mektep”, “Mektep” gibi adlar da
“Kayseri Darü’l-Hilafetü’l-Aliyye” adını verilen sıbyan mektebine (ilkokul karşılı-
almıştır. Bu medrese ile birlikte diğer
ğı) zaman içerisinde “Mekâtib-i Sıbyan”,