Page 112 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ EĞİ / 103 [583]

XIX. yüzyıl başlarına kadar 3’ü etkindi. Okul Adı Açılışı Milliyeti Görevi O k u l u n
Bunlar 1478–1533 yılları arasında açılan Derecesi
Nüsalı Surp Krikor Manastırı’nda, XVI- Çalıkyan Ermeni idadî
XVII. yüzyıllar arasında eğitim veren To- Agopyan Ermeni murahhasası idadî
marza’daki Surp Astvadadzin Manastırı’- Serkisyan Ermeni murahhasası idadî
nda ve XVIII. yüzyılda Surp Karabet Baş Aramyan Ermeni murahhasası idadî
Manastırı’nda açılan okullardır. Bunların Katolik 1860 Katolik murahhasası idadî
hepsi Ermeni okullarıdır. Erciyas 1856 Protestan murahhasa idadî
1834 tarihinde Kayseri ve köylerinde 114 Rum-Ermeni 1871 Protestan Bırgas ef. idadî
Ermeni okulu vardı. Bunlardan ikisi Kay- Protestan Protestan Gropi ef. idadî
seri’deki Haykyan ve Hayguhyan okulla- İncil vaazı 1869 Ermeni Gropi ef. idadî
rıydı. 20. yüzyılın başında, sadece mer- Varış Ermeni Ovadis ef. idadî
kezde özel ve resmî olmak üzere 16, çev- Varış Ermeni idadî
redekilerle beraber ise toplam 36 Ermeni Varış Ermeni murahhasası idadî
Okulu vardı. Bu okullardan bazıları: Arsakunyan Ermeni murahhasası idadî
“Feyzül-hamid inas mekteb-i ibtidaisi” na- A raratka Varhı Ermeni murahhasası idadî
mında üç erkek ve bir kız ilkokul ile Efke- Bartoyan Ermeni murahhasası alî
re* Köyü’nde yatılı ve gündüzlü bir liseleri Surpinaç Ermeni murahhasası
(idadi) bulunmakta idi. Ayrıca Zincidere* Ermeni Protestan İbtidaiye
Köyü’nde de bir yatılı ve gündüzlü liseleri Salnamelerde Ermenilerin ruhsatlı açtıkları okullar
vardı. Talas*’ta ise protestanlara ait bir ya-
tılı ve gündüzlü okul ile Katoliklere ait bir
ilkokul bulunmakta idi. : Rum Okulları
Daha sonra Aziziye (Pınarbaşı*), Develi*, Ermenilerdeki okullaşma çabalarına pa-
Efkere*, Germir*, Talas*, Tomarza* başta ralel olarak açılmıştır. Develi merkez ve
olmak üzere merkezde Ermeni kız ve er- köylerindeki Rumlarda da eğitim çalış-
kek öğrenciler için olduğu kadar Katolik maları dikkat çekicidir. Bunlardan Dimi-
dere/Rum İptidaiyesi anılmalıdır.
ve Protestanlar için de iptidaiyeler ve Zincidere’de İspireli Karabet tarafından
idadi okullar açılmıştır. Katolik İdadi’de yaptırılan eytamhane çok önemlidir. Bu-
813 Katoliğin içinde 220’si öğrencidir. rası idadi derecesinde bir ruhban okulu-
1857–1872 yılları arasında açılan 15 orta dur. Matbaası da bulunan bu okul,
dereceli okulda 1595 erkek, 993 kız ol- 1922’de Anadolu Ortodoksluk Sedası*
mak üzere 2588 öğrenci, resmî idadideki adlı bir de haftalık gazete çıkarmış ve
2 öğrenciyle birlikte toplam 2590’dır. Millî Mücadele’yi desteklemiştir
Ayrıca 55 öğrencili bir de yüksekokulları Talas’ta ise Protestanlara ait bir yatılı ve
vardır.
Şüphesiz bunların içerisinde en önemli
okul Surp Karabet Manastırı’nda Episko-
pos Dırtat Balyan*’ın 1888’de açtığı lise
ve yüksekokuldur. Bu okuldan çok
önemli mevkilere gelen 215 öğrenci me-
zun oldu. Toplam 18.235 azınlık nüfusun
olduğu Kayseri’de 625’i erkek,1109’u kız
olmak üzere toplam 1761 öğrenci bulun-
maktadır. Bu rakam azınlık nüfusun
%15’ini, kız çocukların ise % 40’nı kapsa-
maktadır.
Bu okullarda adı bilinen Karakaşoğlu
Karabet, Ağya Efendi gibi Ermeni öğret- Zincidere Rum Ortodoks Manastırı Okulu 1915-1916 yılı öğretmen ve
menler görev yapmıştır. öğrencileri (Tuzcu, Talas)