Page 109 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[580] 100 / EĞİ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

İptidaiye Mektepleri
Bizde yenilikler veya modernleşme III.
Selim ile II. Mahmud zamanına rastlar.
Sıbyan mektepleri geçen süre içerisinde
gelişmez, yenileşmez. Özellikle hocalar,
yeniliklere ayak uyduramaz hatta yenilik-
lere direnirler. Bunun için modern okul-
lara ihtiyaç duyulur. Hem bina hem müf-
redat hem de öğretmen kalitesi olarak
yenileşme kaçınılmazdır. Bu amaçla bir
yandan öğretimlerine devam eden sıbyan
mekteplerinin bir kısmı geliştirilir veya
adları değiştirilir, öbür yandan da yeni
binalarla iptidaiye mektepleri açılır. Bun-
ların özel amacı, hayat için gerekli olan
lüzumlu bilgileri kazandırmak, dindar,
vatansever, gayretli insan yetiştirmektir.
7–14 yaşındaki çocukların bu okullarda
eğitimi mecburidir. Öğrenim süresi altı
yıldır. Bu süre, okulun bulunduğu çevre-
nin durumuna göre karma mekteplerde
okuyan kız öğrenciler için Kaza Maarif
Encümeni’nin kararıyla dört yıla, müsta-
kil kız okullarında ise beş yıla indirilebili-
yordu. Zorunlu öğrenime tâbi yirmi öğ-
rencisi olan her köy ve kasabaya iptidai
mekteplerin açılması hedeflenmiştir. Bu
mektepler ikişer yıllık üç devreden olu-
şur. Öğretmenleri, Dârülmuallimîn me-
zunlarıyla genelde medrese ve rüştiye
mezunlarıdır. Dinî bilgiler yanında tarih,
coğrafya, matematik gibi dersler de veril-
mekteydi. Bazı sıbyan mekteplerinin adı
değiştirilerek veya yeni binalar yapılarak
II. Meşrutiyet Döneminde Kayseri’de bulunan okulların haritası
(M. Ergün Arşivi) bu okullar öğretime açılmıştır.
1910 yılına gelindiğinde Kayseri’de, altısı
dur), Tus Mahallesi İslam Mektebi (ma- erkek, üçü kız olmak üzere dokuz okulda
halle halkı yaptırmıştır), Tus Mahallesi eğitim ve öğretim yapılıyordu. Özellikle
Emin Bey Sokağı İslam Mektebi (kurucu- Mutasarrıf Muammer Bey’in* gayretli ça-
su İshak Çelebi’dir), Yalman Mahallesi lışmalarıyla Kayseri merkezde 1, köyler-
İslam Mektebi, Yeni Cami Mahallesi İs- de 17, Develi’de 6, İncesu’da 2, Talas’ta 1
lam Mektebi, Yenice Hacı Ekiz Mahallesi iptidaiye mektebi açılmıştır. İki yıllık mu-
Ahi Nasuh Mektebi (Hocası Mustafa tasarrıflık döneminde bazı okulları yeni-
Efendi’dir), Yenice İsmail Efendi Mahal- leterek toplam 54 okulun yapılmasını
lesi İslam Mektebi (kurucusu Zıllioğlu sağlamıştır. 1907–1910 yılları arasında
Ahmed b. Hacı Reşit’tir). Develi ve köylerinde Müslümanlara ve
1907 yılında Kayseri’deki okulların sayı- azınlıklara ait olmak üzere 74, ayrıca
sında büyük bir gelişme oldu ve okul sa- Talas’ta Ermeni ve Amerikalılara ait kız
yısı elli yılda 247’ye çıktı. Görüldüğü gibi mektepleriyle Ağırnas, Erkilet, Gesi, Tav-
bu okullar ya mahalle büyükleri ya da lusun ve Tomarza’da ikişer tane iptidaiye
mahalleli tarafından yaptırılmıştır. mektebi vardı. Kayseri, II. Meşrutiyet’in