Page 102 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ EĞİ / 93 [573]

Doğu-batı doğrultusunda eğimli bir ara-
zide, yığma olarak inşa edilen kilise, haç-
vari planlıdır. Batıdaki ana kapıdan giri-
len nartekse, kuzey ve güneyden de giriş
verilmiştir. Ek duvarlarla özgünlüğünü
yitiren narteksten geçilerek ulaşılan naos,
enine gelişmiş dikdörtgen planlıdır. Nao-
su örten kubbe ve çan kulesi bugün mev-
cut değildir. Apsisin kuzeyinde, bemaya
bağlanan ve dışarıya da açılan vaftizhane
yer almaktadır. Vaftizhanenin doğusun-
da, apsisle bağlantılı protesis bulunmak-
tadır. Apsisin güneyinde diakonikon Efkere Surp Stepanos Ermeni Kilisesi
yer almaktadır. Duvardaki izler; narteks
üzerinde, iki katlı galeri olduğuna dikkat
etmektedir EĞİTİM
Kilisenin batı cephesi klasik üsluplu ay- Bir kültür ve ticaret merkezi olan Kayse-
rıntılarla yoğun bezemeli; diğer cephele- ri’nin eğitim tarihi, Müslüman Türklerin
ri yalın tasarlanmıştır. Kapı ve pencere bölgeye yerleşmesinden sonra Daniş-
söveleri, kat ve saçak silmeleri, plastırla- mendoğullarına kadar gider. Selçuklular
rı, sütun başlıklarıyla oldukça zengin bir zamanında Türk orduları savaşa Kayseri-
ön yüz sunan batı cephesi ve iç dekoras- ’de hazırlandıkları için ‘fetih kapısı’ anla-
yonunun tasarımında XIX. yüzyılın seç- mında “dârülfeth”, ilme verdiği önem ve Efkere Surp Stepanos Ermeni
Kilisesi planı
meci tavrı benimsenmiş görünmektedir. birçok âlimin yetiştiği bir şehir olması (çizim: S. G. Açıkgöz)
Ön cephede, silmelerle yatay katlara ay- dolayısıyla da bu şehre ‘bilginler yurdu’
rılmış yüzeyler, plastırlar ve akant yap- anlamına gelen “makarr-ı ulema” sıfatı
raklı başlıkları, üçgen alınlık, pencere verilmiştir. İlk Osmanlı medresesini İz-
üstlerindeki ortası yuvarlak madalyonlu nik’te kuran Davûd el-Kayserî* burada
kartuşlarla beliren üslup içeride duvar, yetişti. Osmanlı Devleti’nin medreseleri
kemer ve apsis yarım kubbesini dona- için müderris yetiştiren önemli merkez-
tan alçı bezeme ile devam ettirilmiştir. lerden birisidir. Gerek Evliya Çelebi’nin
Akant başlıklı, yivli plastırlarla bölünen gerekse edebiyatımızda şehirlerimizi an-
duvar yüzeyleri panolarla, mekânı alt ve latan biladiye ve şehrengizler (bir şehrin
üst hacimlere bölen korniş, akant yap- özelliklerinin nazımla anlatılması) ile Av-
raklı konsollar ve üzüm/asma yaprağı rupalı seyyahların eserlerinde bu kültür
kabartmalarıyla, apsis yarım kubbesi
haçlarla bezenmiştir. Duvar resmi, pan-
dantiflerdeki İncil yazarlarıyla sınırlı tu-
tulmuştur.

Kaynakça: Açıkgöz Güngör, Ş., Kayseri Ve
Çevresindeki 19. Yüzyıl Kiliseleri Ve Korun-
maları İçin Öneriler, Doktora Tezi, İTÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2007, s. 61; Safrast-

yan, A., “İstanbul Ermeni Patrikliği Tarafından
Türkiye Adalet ve Mezahib Nezaretine Sunul-
muş Ermeni Kiliseleri ve Manastırları Listeleri
ve Takrirleri (1912-1913)” Ecmiyadzin, 1966.
sayı 7, s. 56-57; Alboyacıyan, A., Badmootiun
Hye Gesaria, Cairo 1937. s. 775-785; Aktan, A.,
“Osmanlı Belgelerine Göre Kayseri’deki Gayri-
müslim Tebaanın Durumu”, KYTSB , s. 14.
3
ŞEYDA GÜNGÖR AÇIKGÖZ Sahabiye Medresesi (KBB Arşivi)