Page 439 - kayseri-medeniyetlerin-besigi

Geleneksel kayseri evi, Bağ kültürü ve kış HaZırlıkları | Geleneksel kayseri evi
tradItIonal KayserI house, vIneyard culture and WInter PreParatIons | tradItIonal KayserI house 439

GELENEKSEL KAYSERI EVI TRADITIONAL KAYSERI HOUSE
Bir ya da iki katlı inşa edilen geleneksel Kayseri evlerinin altlarında There was a basement (zerzembi) floor under the traditional Kayseri
birer bodrum (zerzembi) katı yer alırdı. İki katlı evlerin üst katları ve houses, built with one storey or two storeys. The upper floors of two-storey
varsa köşkleri çoğunlukla bahar ve yaz aylarında, alt katları ise kışın houses and their villas, if used, were mostly used in spring and summer,
kullanırlardı. Bodrum katı evin bir bölümünün veya tümünün altını while the lower floors were used in winter. The basement covers a section
kaplar, servis ve depolama işleri için kullanılırdı. Bu katın ayrılmaz of the house or the whole of the house, and it was used for the services
parçası olan ahır, çoğunlukla samanlığa bağlı olarak düzenlenirdi. and storage. The stall, which is an integral part of this floor, was built
Bodrumda tahıl, un ambarları, tane ve kuru yiyeceklerin depolandığı mostly in connection to the hayloft. The basement was large enough to
bir hacim bulunurdu. store the cereals, flours, grains and dry foods.
Avlu veya Kayseri ağzı ile havlu/hayat evin ayrılmaz parçasıdır. The yard, or mostly known in Kayseri as havlu/hayat, is an integral part
Evlerin bir bölümü, birden fazla avluya sahipti. Haremlik kısmında- of the house. Some houses had more than one courtyard. The courtyard
kine içeri hayat, selamlık kısmındakine dışarı hayat denilirdi. Ayrıca dedicated to the women is called as the “interior life” while the court-
avlularda atlık, arabalık olarak kullanılan veranda, sundurma gibi üstü yard dedicated to the men is called as the “exterior life”. In addition, the
korunmuş mekanlar oldukça yaygındır. Bu yaklaşım şekli, 1950’lere closed areas such as shelters and veranda are quite common and they are
kadar Kayseri’de egemen olmuştur. mostly used as garage or stable. This approach was dominant in Kayseri
Geleneksel evler, ilke olarak içe dönüktür. Avlu, evin geometrik until the 1950s.
merkezi ve bir anlamda hayatıdır. Her birinin, yüksek avlu veya bina Traditional houses are turned inward in principle. The courtyard
duvarları ile çevrilmiş sokağa ve diğer evlere kapatılarak mahremiyet is the geometric center of the house and life is very vibrant there. The
sağlanırdı. privacy is ensured by closing the walls with a high courtyard or with a
Soğuk kış günleri dışında çamaşır, bulaşık yıkama, yemek pişirme, street surrounded by the buildings’ walls.
salça kaynatma, halı-kilim dokuma, kış için yiyecek hazırlama gibi Apart from cold winter days, most daily activities such as washing,
günlük faaliyetlerin çoğu avluda yaşanılmıştır. dishwashing, cooking, preparing tomato paste, weaving a carpet or rug,
Odalar avluya yönlendirilmiştir. Mutfak, kiler, abdesthane, varsa preparing food for winter, are carried out in the courtyards.
hamam gibi servis mekanları avlu çerçevesinde yer alır. The rooms were directed to the courtyard. Service spaces such as
Geleneksel evlerin avlusunda her zaman taşla kaplanmış bir yüzey, kitchens, storeroom, water closet, and baths are located within the frame
bitki yetiştirilecek bir toprak parçası, ocak, kuyu bazen de çeşme veya of the courtyard.
havuz yer alır. Birkaç meyve ağacı, üzüm asması, çiçek, sebze kaseleri In the courtyard of traditional houses, a surface covered with stone,
avluya renk ve hareket getiren ögelerdir. Ayrıca sarmaşık, hanımeli ile a piece of soil to be planted, a furnace, a well, sometimes a fountain or
kapatılan çardak ve kameriye gibi gölgelikler, sıcak günlerde oturma pool are located. With some fruit trees, grape vines, flowers, vegetable
ve ev işlerini yapmak için uygun ortamlar sağlardı. Avluya bakan bina pots, the courtyards are always so colorful. Shades or pergolas covered
cepheleri özenle işlenir, korkuluklar, yer döşemeleri bazen de cepheler with ivy and honeysuckle provided a suitable place for living and doing
süslenirdi. daily housework. The facades of the building facing the courtyard are
Evlerin bazılarında su kuyusu bulunurdu. Kayserililer içme sularını carefully crafted and decorated with handrails, flooring and sometimes
mahalle çeşmelerinden getirirlerdi. Evdeki suyun içilmemesinin nedeni with facades.
tuzlu oluşu ve helanın avluda olmasından dolayı foseptik suyundan Some of the houses had a water well inside the house. The local
olumsuz etkilenme ihtimalidir. Bazı aileler özellikle bağlarda avlu ve people would bring their drinking water from the fountains located in
damlara yağan karı, avlu altına kazılmış kar kuyularına doldurur, yazın the region. The water in the house was not potable since it was salty
sıcaklarda kullanırdı. and it may be negatively affected because of the cesspool located in the
Yukarıda genel özellikleri ile tanımlanan avlu etrafında konumlan- courtyard. Some families, especially in the vineyards, fill snow that falls
dırılan kapalı mekanlar ise, oda-sofa-oda veya oda-sofa-tokana üçlüsü- on the courtyard and dams into snow pits dug into the courtyard and
nün belirlediği çekirdekten oluşmakta olup, sofa olarak adlandırılan they use them in the summer.
büyük oda avluya açılmaktadır. Sofa, evin merkezidir. Bir yanında The enclosed spaces located around the courtyard, of which the general
harem bölümü olarak kullanılan odalar, diğer yanında yörede tokana characteristics are defined above, are composed of a core consisting of a
olarak adlandırılan mutfak bölümünün yer aldığı, misafirin ağırlandığı room-sofa-room and a room-sofa-kitchen (tokana), the long room that
bütün ailenin bir araya geldiği, avluya bağlı olarak gelişen ev planının is called “sofa” leads to the courtyard. The sofa is the center of the house.
asıl belirleyici ögesidir. The rooms that are dedicated to women are on one side while the kitchen
part called “tokana” is on the other side. The tokana part constitutes the