Page 441 - kayseri-medeniyetlerin-besigi

Geleneksel kayseri evi, Bağ kültürü ve kış HaZırlıkları | mutfak (tOkana)
tradItIonal KayserI house, vIneyard culture and WInter PreParatIons | KItchen (toKana) 441

cephe düzeni, kendine özgü yapım sistemi, özenli ve düzgün taş işçiliği, In Kayseri houses, the facade facing the street and the property
sağlamlığı, estetik ve sanat değeri yüksek mimari ögeleri, oluşturduğu of the neighbor cannot be seen from outside while it is entirely open
sokak dokuları ile son derece özgün bir görünüme sahip, sade ve mistik towards the courtyard.
etkili ev tipleri olarak hafızalarda yerini almıştır. The Kayseri houses, which are very similar to the traditional Turkish
house, are very original with the architectural proportions, the layout
MUTFAK (TOKANA) attractive by the stonebow window, the unique construction system, the
Geleneksel Kayseri ev mimarisinde avlu, sofa, tokana ve oda gibi meticulous and proper stone workmanship, the stability, the aesthetic
bölümler bulunmakta ve evlerin planı kişinin ekonomik durumuna göre and artistic elements, street texture and they are always remembered as
değişmektedir. Ekonomik durumu iyi olanların evi daha teferruatlı iken, the simple, mystical and influential house types.
diğer ailelerin evi bir sofa, tokana ve bir küçük odadan oluşmaktadır.
Tokana denilen mutfak, sofanın seki altındaki bölümündedir ve KITCHEN (TOKANA)
tokanadan zerzemine (kiler) inilir. Zerzemin, besin saklamaya elverişli In traditional Kayseri house architecture, there are sections such as
soğuk hava deposu olup, burada kurutulmuş sebze ve meyve, salça, courtyard, sofa, tokana, and room, and the plan of houses varies according
salamur yaprak, pekmez, reçel, üzüm (parmak üzümü, karalık, buludu) to the economic status of the person. If the house owner is a rich person,
cinslerinden hevenk asılır. the layout is well elaborated. If not, the house generally consists of a sofa,
Odaların kapıları dışarı açılıyorsa mutfak evin boş kısmında yer alır. a tokana, and a small room.
Mutfakta genellikle ocak, dolaplar, raflar yer alırken, kiler de bulunur. The kitchen, called Tokana, is located in the lower part of the sofa,
Önceleri evin dışında yer alan mutfak 1940’lardan sonra içeri alınmıştır. and it is possible to reach the cellar (zerzemine) from the tokana. Zer-
Avluda ayrıca su ihtiyacının karşılandığı kuyu bulunur. zemine constitutes a cold storage facility suitable for food storage. The
Kayseri mutfağının önemli ve işlevsel bölümlerinden birisi de, dried vegetables and fruits, tomato paste, salted leaves, molasses, jams,
şerbetliklerdir. Şerbetlikler; sofa, oturma odası ve köşk gibi bölüm- grapes (small grapes, karalık, buludu) are stored in this section.
lerde duvara gömülü şekilde yarım silindirik yapıda inşa edilen, yan If the doors of the rooms are opened to the outside, the kitchen is
taraflarına bardak ve cam eşyaları konulan, alt kısımlarında ise silme located in the empty section of the house. Kitchens usually have stoves,
taş bulunan bölümlerdir. Kahve burada pişirilerek ikram edildiği gibi, cabinets, shelves, and cellars. While the kitchen used to be placed on the
şerbet ve içecekler de buradan servis edilir. Ayrıca aydınlatma araçları outside, they started to build the kitchen in the inside after the 1940s.
da buraya konur. There is a well to fulfill the need for water in the courtyard.
Geleneksel Kayseri evlerinde, evliğe girildiği zaman tam karşısında One of the important and functional parts of Kayseri kitchen is the
kocaman bir ocak görülür. Ocak önceleri taş, daha sonra kerpiç, şim- area called “şerbetlik”. Şerbetlik is constructed as embedded in the walls
dilerde ise pişmiş tuğladandır. Ocak, bir adam boyu yükseklikte olup with half-cylindrical structure in the sections such as sofa, living room and
geniş ağızlıdır. Önünde “kantarma” denen örme veya oyma taştan pavilion. It is possible to place glasses and glassware on the sides while the
yapılan ve ocağı bir çıkıntı gibi kuşatan bir çıkıntı vardır. Bu kantarma bottom sections are covered with stones. Coffee is served here as well as
denilen çıkıntı ile ocak, “pınara” denen bütünü oluşturur. sherbet and other drinks. There are also lighting fixtures.
Ocakların içinde yatay olarak yerleştirilmiş demir çubuk üzerinde In traditional Kayseri houses, you can see a very big furnace when
hareket halinde çengelli zincirler yer alır. Çengelli zincirlere asılan you enter the house. The furnace used to be made by stone, then by
kaplarda et, süt ve pasta pişirilir. Yakacak olarak odun, çalı-çırpı, tezek puddled clad while it is made of fried brick nowadays. While the furnace
kullanılır. Ocağın altında bir tandır vardır. is high as a man and the spout is very wide. In front of the furnace, there
is a bump called “kantarma”, surrounding the furnace and it is made of
BAĞ KÜLTÜRÜ stone masonry or engraved stone. This bump called “kantarma” forms
Kayseri halkı için bağ ve bağcılık büyük önem taşıyor olup, sosyo– the entire part called “pınara”.
ekonomik kültürel ve bir gelenektir. Yaşam koşullarının ve değerlerinin There are some hooked chains in motion on the iron bars placed
değiştiği günümüzde bile bağa göçme âdeti hala devam etmektedir. horizontally in the furnace. Meat, milk, and cake are cooked in the cups
Kayseri’de bağcılığın ve yazları bağa göçme âdetinin ne zaman hanging on the hooked chains. Brushwood, wood and dried dung are used
başladığı kesin olarak bilinmiyor. XVI. yüzyıl Erciyes Dağı bölgesi- for firing the furnace. There is a tandoori under the furnace.
nin sosyal ve ekonomik durumunu inceleyen Jennings; Erciyes’in
önemine değinirken dağın eteklerindeki bağ ve bahçelerde çok bol, VINEYARD CULTURE
kaliteli sebze–meyve, üzüm yetiştirildiğini, herkesin durumuna göre For the people of Kayseri, vineyards and vineyard culture are of
yakın–uzak/büyük–küçük muhakkak bir bağa, meyve ağacına, küçük socio–economic and cultural importance. Even today, when the living