Page 78 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
teşekküldür. Zraat meclslernn kurulmasının akabnde 14 Mart 1844’te Bab–ı Al,
134
zraatın gelşmes ve verml olması çn Kayser’ye zraat erbabı göndermştr. 135

Muhassıllık Meclisleri (Memleket Meclisleri)
Muhassıl Meclsler; Tanzmat’tan sonra eyalet yönetmnde Müslüman veya Hrstyan
mahall nüfus gruplarının yönetme katılması gb öneml br olayın başlangıcı olarak
kabul edleblr. Muhasıllar ellerne verlen talmatı gttkler yerlerde bütün memleket
ler gelenler önünde okuyup, anlamını açıklayacak ve bundan sonra her yerde kuru-
lan meclslern üyeler le brlkte memleketn durumuna göre vergnn tespt, tevz
ve peşn tahsln yapacak, gerekl masraËar bu meblağdan yapılacak, artanı hazneye
gönderlecekt. Muhasılların mayetlerne br tane mal, br tane nüfus ve emlak kâtb
tayn olunmaktaydı. Bu memurlardan başka, o memleketn hâkm, müftüsü, askerî
zabt ve ler gelenlernden dört kşnn katıldığı br mecls kurulacak ve bu on kşlk
meclse, gayrmüslm ahalnn olduğu yerlerde metropolt veya hahambaşı gb ruhanî
resler le k nefer kocabaşları da grecektr. 136
Kayser Sancağı gelrler muhassıl tarafından toplatıldığı ve Ankara Eyalet Ferk
Yusuf Paşa’nın muhassıllık görevne getrldğ 1838’de Şer’yye Scl Defter’nde yer alan
hükümlerden anlaşılmaktadır. Tanzmat–ı hayryye’nn lanından sonra mahkeme-
137
lerde yapılan yen düzenlemeyle brlkte mahkeme gelrlernn br kısmının da muhassıl
sandıklarına verlmes kararlaştırılmıştır. 1840 yılında Kayser Mahkemes’nn toplam
gelrlernn 3/2’s (53.617 kuruş) Muhassıl Sandığına teslm edlmştr. 138

Kayseri Kazası’nda Görevli Meclis Azaları ve Memurlar
Kayser Kazası’nın dar şlernde, mutasarrıËa brlkte halk tarafından seçlen mecls
azaları görev almaktaydı. Onlar dğer muvazzaf memurlar gb devlet bütçesnden
139
maaşlarını alırlardı. Kaza merkeznde müftünün de görev yaptığı ve darecler arasında
en yüksek maaşı aldığı, (aylık yaklaşık 150 kuruş) arşv belgelernden anlaşılmaktadır.
Bunun yanı sıra mecls azalarına da aylık 100 kuruş maaş tahss edldğn görmek
mümkündür. MuvazzaËar arasında en öneml şlev olan kocabaşılardır. Bunlara aynı
zamanda “mllet başı” da denrd. Bu unvan Anadolu le Rumel’dek Müslüman köylerde
“muhtar” olarak kullanılırdı. Tanzmat’tan sonra kocabaşılık unvanı kaldırılarak yerne

134 Sertoğlu, 376.
135 BOA. C. İKTS. (Cevdet ktsat) 38/1899. [23 Safer 1260/14 Mart 1844].
136 Ortaylı, Tanzmattan Sonra Mahall dareler, 15–16.
137 BOA. MŞH. ŞSC. d. 6016, 6/10–12/24. [11 Rabulahr 1254/4 Temmuz 1838].
138 BOA. MŞH. ŞSC. d. 6017, 156/217. [Zlkade 1255–Şevval 1256/Ocak–Aralık 1840].
139 BOA. C. DH. 269/13412. [15 Cemazaylevvel 1257/5 Temmuz 1841].

78