Page 73 - kayseri-sehri

K±²³´µ¶ S±½Ø±Í¾’½¾½ ݼ±µ¶ Y±Ù¾³¾
(1808–1839) reformlarıyla kadının dar fonksyonları azalıp, elnden güvenlk hzmet,
beled hzmet alınınca ve “muhtarlık” kurumu kuruluncaya kadar mahalle yönetmn
sürdürmüştür. 113
İmamlar Padşah’ın beratı le dnî blgler fazla, güvenlr ve sevlen kmseler ara-
sından atanırlar, görecekler hzmet karşılığında “vazfe” adı verlen br ücret alırlardı.
Gündelk olarak hesaplanan bu ücret çoğunlukla vakıËardan karşılanırdı. İmamlar, beş
vakt namaz kıldırmak, ölenler çn gerekl dn şlemler yapmanın yanı sıra, mahalle-
lern güvenlğ, huzurun sağlanması gb şlerle de lglenrlerd. Özellkle evlerde sazlı
sözlü toplantılar yapılıp çk çlmemes çn çaba gösterdkler gb, sokakların temz
tutulması çn halkı uyardıkları da görülmekteyd. 1831–1834 yıllarına at 1988 numaralı
114
Kayser Müslm Nüfus Defter’nde Kayser’dek mamlar sm sm tespt edlerek nüfus
bölümünde lgl yerlere şlenmştr.
f) Müderrslk: Medresede ders vermekle salahyetl kmseye denr. Fath devrnde
medrese dereces le müderrslk dereces aynı d ve müderrslern sırası şu d: İbtda–
harç, hareket– harç, btda– dâhl, musıla– sahn ve sahn–ı seman. 115
Osmanlılarda ulema, öğretm (tedrs), fetva (fta) ve yargı (kaza) gb üç alanda öneml
görevler üstlenmştr. Bunlar, İslam nancının temeln zah eden “akad”, amel konuları
açıklayan fıkıh blmlernn öğretlmes yanında akl ve nakl dn kurallarının tümünün
öğretlmesnden baret d. Bu görev yapana müderrs denlmektedr. 116
İlk medrese müderrsne hâşye– tecrd ve knc derece müderrsne mftah ve
ondan daha üstün medrese “kırklı müderrsler” denlp bundan sonrak medreseler
müderrslern rütbeleryle malum olurdu. 117

Osmanlı şehrlernde XIX. yüzyılda müderrsler, nâbn arzı, şeyhülslamın şaret
ve bunun sonucunda verlen Ruus–ı Hümayun gereğnce padşah beratıyla atanmak-
taydılar. Yne bu dönemde müderrs sayısının artmasına bağlı olarak yarı hsse le bu
görev yürütmekte olanlara rastlanmaktadır. Arşv belgeler ve evkaf defterlernden
118
tespt edlen müderrsler cam, mescd ve medreselern lgl yerlerne eklenmştr.

113 Mehmet Nur Güler, “Osmanlı Şehrnde Yönetsel Br Brm Olarak Mahalle”, Uluslararası Osmanlı
Medenyetnde Şehr Sempozyumu, Çorum Beledyes Kültür yayınları, Ankara 2012, 405.
114 Çadırcı, 40.
115 Sertoğlu, 231.
116 Gündüz, 230.
117 İsmal Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletnn İlmye Teşklatı, 56.
118 Özger, 92.

73