Page 13 - Tapu Tahrir 1

olmamakla beraber, günümüzde Bulgaristan‟da Sofya Milli Kütüphanesi‟nde bulunan 875
/ 1470-71 tarihli ve 161 varak olan D. 713 katalog numarasında kayıtlı Karaman Vakıf ve
Mülk Defteri bulunmaktadır. Bu defter, Kayseri BüyükĢehir Belediyesi‟nin Kayseri tarihinin
kaynaklarının tespiti ve günümüz harflerine çevrilmesi projesi kapsamında yayına hazır
hale getirilmiĢtir. Karaman Eyaleti ile ilgili ilk defter olması bakımından önemlidir.
Kayseri Sancağı‟nın 1476 tarihinde tahrir edildiği bilinmekle beraber ne yazık ki bu
defter günümüzde mevcut değildir. Bundan baĢka zaman zaman Karaman Eyaleti‟nin
mülk ve evkafını ihtiva eden tahrirlerin yapıldığı bilinmektedir. Nitekim bunlardan birisi
olan 1476 tarihli defter, Feridun Nafiz Uzluk, Fatih Devrinde Karaman Eyaleti vakıfları
Fihristi, Ankara 1958, adıyla yayımlanmıĢtır. Daha ziyade bir envanter görünümündedir.
Bununla birlikte 1466 tarihli olup BeyĢehir ve çevresindeki timar sistemi ile ilgili mufassal
bir defter esas alınarak Doğan Yörük tarafından incelenmiĢtir.
Sultan II. Bayezid döneminde 1483 tarihinde yeni bir tahrir yapılmıĢtır. Eminliğini
Murad Çelebi‟nin kâtipliğini de Mehmed adlı bir kimsenin yaptığı bu tahrir ile ilgili üç ayrı
15
14
defter bulunmaktadır. Bu defterler üzerinde bir Yüksek Lisans çalıĢması yapılmıĢ
16
ayrıca da makale olarak da yayımlanmıĢtır.
Kayseri Sancağı ile ilgili BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi‟nde Tapu-Tahrir Defterleri
Katalogu‟nda 38 numara ile yer alan mufassal defter bölge ile ilgili çok önemli bilgileri
ihtiva etmektedir.
906/1500 tarihli olan Kayseri Sancağı Mufassal Tahrir Defteri ise çok önemli verileri
ihtiva etmektedir. Mehmet ĠnbaĢı tarafından Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu
defter, hem Tapu-Tahrir Defterleri katalogunda 33 numara ile hem de Maliyeden
17
Müdevver Defterleri katalogunda 20 numara ile kayıtlıdır.
Karaman-Rum Ġcmail olan 387 numaralı defterde de Kayseri Sancağı ile ilgili bilgiler
bulunmaktadır.
Kayseri ile ilgili BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi‟nde yer alan 976 numaralı defter ise
yine çok önemli bilgileri ihtiva etmektedir. Defterin tarihi konusunda ihtilaf
bulunmaktadır.
Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadîme ArĢivi‟nde yer alan 1584 tarihli
defter ise, Ronald C. Jennings tarafından çeĢitli araĢtırmalar kullanılmıĢtır.
Maliyeden Müdevver Defterleri 20
BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi‟nde Maliyeden Müdevver Defterleri katalogunda 20
numara ile kaydedilmiĢtir. Defter 99 varak olup, Defter-i mufassal ve mücmel-i timârhâ
ve emlâk-i livâ-i Kayseriyye ki, be-fermân-ı Sultân bin Sultân, Sultân Bâyezîd Hân bin
Sultân Mehemmed Hân –halledallâhu te„âlâ mülkehû ve sultânahû. Ve ifâz-ı „ale‟l-„âlemîn
nerrehu ve ihsânehu. Nesne-şud. Bi-ma„rifeti „abîdeyn-i fakîreyn hasleti bi Nasuhi‟n-

14 Doğan Yörük, “Karaman Eyâletinde Osmanlı Timar Düzeninin Tesisi (1483)”, Tarih Araştırmaları Dergisi
2006, cilt. XXV, sayı 40, Ankara 2006, s. 181.
15 D. Yörük not. 26‟dan naklen Fahri CoĢkun, 888/1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri (Tanıtım,
tahlil ve Metin), ĠÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul 1996;
16 M. Akif Erdoğru, “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilayetinde Vakıflar I-II-III-IV”, Tarih
İncelemeleri Dergisi, XVIII/1, 2003, s. 119–160; XVIII/2, 2003, s. 99–140; XIX/1, 2004, s. 119–154;
XIX/2, 2004, s. 141–176. Makalelerini gönderme zahmetinde bulunan M. Akif Erdoğru‟ya teĢekkür ederim.
17 Mehmet ĠnbaĢı, XVI. Yüzyıl Başlarında Kayseri, Kayseri 1992; BOA. TD. 33; BOA. Maliyeden Müdevver
Defterler (MAD), 20.

xiii