Page 465 - Bezemeli Mezar Taşları

SONUÇ
belern çoğundak yanlış yazılan Osmanlıca kelmeler, ktabeler yazan kşlern okuma
yazmayı çok y blmedklern ortaya koyması açısından dkkat çekcdr. Okunablen
ktabeler çersnde on mezarın erkeklere at olduğu, ktebelerdek erkek smlernden
anlaşılmaktadır. Ktabelerde dkkat çekc başka br özellk se, okunablen ktabeler
çersnde hç kadın adının geçmyor olmasıdır. Bu uygulamada, Zamantı bölgesndek
kadınlara at mezarlara ktabenn yazılmamış olduğunu ortaya koymaktadır.

Zamantı bölgesnde bezemel mezarlar, ktabel ve tarh yazılı olanlara göre 18.yy
ortaları ve 20.yy ortalarına kadar tarhledrlmştr. Bu bölgede nceledğmz mezarları,
Osmanlı’nın geç dönem ve Cumhuryet dönemnn ortaları olarak ntelendreblrz.
Mezarlar arasında en erken tarhl k mezar Pusatlı köyündedr. Bu k mezarda,1176
Hcr 1762 Mlad tarh yazılmıştır. En geç tarhl mezar se, Kölete (Yünören) köyündek
1956 Mlad tarhldr. En erken ve en geç tarhl mezarlar arasında 194 sene vardır. Bu da
bu bölgedek köylerde bezemel mezar taşı yapmanın uzun yıllardır süren br gelenek
olduğunu göstermektedr.

Zamantı bölgesndek bezemel mezar taşlarının üzerne şlenen bezemelern anlam-
ları yorumlandığında ve bölge halkının anlattıkları göz önüne alındığında; bu mezarların
Osmanlı toprakları üzernde yaşayan Türkmenlere at olması olasılığı fazladır. Br mezar
üzernde, kırmızı kök boya le çzlmş, Türkmenlerden Afşar boylarına at damgalar
(şaretler) olduğu düşünülen şekller vardır. Günümüzde bu bölgede ncelenen köy
mezarlıklarının bulunduğu, Bünyan, Pınarbaşı, Tomarza ve Devel lçelerne bağlı olan
köylerde yaşayan halk, 93 harb dye blnen 1877-1878 Osmanlı Rus savaşı netcesnde bu
bölgeye gelp yerleşen Kars yöres muhacrler le Afşarlardır. 1877-78’den sonra buraya
yerleşen halk kendlernden öncek kültürlere at olan bezemel mezartaşı yapma gele-
neğn benmsemş ve devam ettrmştr. Zamantı bölgesndek bezemel mezarlar le
benzerlk gösteren, Kars, Iğdır, Erzncan ve Svas’dak bezemel mezar taşları bu bölgede
yaşayan Türkmen ve Alev-Bektaş nancına sahp kşlern yaşadığı coğrafyada yapıl-
mış olmaları dkkat çekcdr. Ancak konumuzun çalışma alanını oluşturan Zamantı
vads çersnde bulunan 50-60 köyden Alev – Bektaş nancına sahp olan br köy le
karşılaşılmamıştır ve yne Osmanlı dönem kaynaklarında da bu bölgede bu nanca
sahp halkın yaşadığına at hçbr blgye ulaşılmamıştır. Yukarıda açıklanan blglerden
yola çıkılarak, çalışma konumuzu oluşturan bezemel mezar taşlarının Alev – Bektaş
nancına sahp nsanlara at olmadığı fakat bu geleneğn Orta Asya’dan Anadolu’ya
taşınan br kültürel uygulamanın devamı olduğu kabul edlmektedr.
Zamantı vadsnde yer alan köy mezarlıklarındak mezar taşlarının kuşkusuz en
lg çekc yönler üzerlerne şlenen bezemelerdr. Bu bezemelern yapılmasında,
alçak kabartma, yüksek kabartma, tarama, kazıma, kırmızı kök boyama ve oyma gb
teknkler kullanılmıştır. İncelenen bütün mezar taşların üzerne yapılan bezemelerde,

465