Page 466 - Bezemeli Mezar Taşları
P. 466
YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
alçak kabartma teknğnn kullanılması bu bölgedek mezar taşlarının en öneml ortak
özellğdr. Ayrıca bazı mezarların üzerndek bezemelern kırmızı kök boya le boyanmış
olması dkkat çekcdr. Bu mezarlar, Türkmen mezar taşlarında kırmızı kök boyama
kullanımını 14. yüzyıldan başlayarak 18.yüzyıl sonlarına kadar sürdürülen br geleneğn
devam ettğn göstermes bakımından önemldr.
Araştırdığımız bölgedek mezar taşları üzernde btksel, geometrk, fgürlü süs-
lemeler, gök csmler, çeştl kullanım eşyaları, slahlar ve bazı tanımlayamadığımız
nesnelerden oluşan bezemelerolarak gruplandırılmıştır. Mezar taşlarındak desenler
ve şaretlern her brnn konografk anlamlarının bulunduğu düşünülmektedr. Bu
bezemeler ölen kşnn br takım özellklern ortaya koymakta olup, burada yatan şahıs-
ların kadın mı, erkek m olduğunu ve hang mesleğe sahp olduklarını anlatırlar. Ancak
bezemeler üzerne yapılan yorumların hçbr kesn olmayıp, heps varsayımdan barettr.
Zamantı bölgesndek bezemel mezarların üzerne sıkça şlenen serv ağaçlarının,
baş ve ayak ucu taşlarının (şahdelernn) üzernde, ortada br madalyon (rozet) ve bu
madalyonun k tarafında genelde uçları madalyona doğru kıvrılır br bçmde yer
alması dkkat çekcdr.
İncelenen mezarlar üzernde yer alan btksel süslemeler çersnde en çok kulla-
nılanlar ççek bezemelerdr. Ççek bezemeler arasında da en çok altı yapraklı ççek
bezemeler kullanılmıştır. Özellkle bayan mezarlarında görülen ççek bezemeler,
genelde mezarların baş ucu taşları üzerne yapılmışlardır.
Geometrk süslemeler, Zamantı bölgesndek mezar taşlarında en çok karşımıza
çıkan süsleme çeştlernden brsdr. Bu süslemelerden, Türk sanat tarh çersnde
her alanda sıkça rastlanablen, dünyanın gelp geçclğn ve devngenlğn smgeleyen
çarkıfelekler; Zamantı Irmağı çevresnde yer alan mezarlarında ayak ve baş ucu taşları
üzerne sıkça şlenmşlerdr. Özellkle ayak ucu taşları üzernde yer alan çarkıfelek
bezemelerne bu bölgedek bezemel mezarlarda sıkça kullanılması öneml br dğer
ortak özellktr.
Zamantı bölgesndek bezemel mezar taşları üzernde görülen, dkkat çekc br
dğer geometrk bezeme de ç çe geçmş k üçgenden oluşan, mührü Süleymanlardır.
Mührü Süleymanlar genelde mezarların baş ucu taşları üzerde yer almaktadırlar. Bu
bezemeler, ölen kşy kötü ruhlardan korumak amacı le şlenmş olmalıdırlar.
Br madalyonun çnn üçgenlerden oluşan geometrk geçmelerle doldurulmasıyla
oluşan bezeme, Zamantı bölgesndek mezarlar üzernde en çok kullanılan geometrk
süslemelerden br dğerdr.
466