Page 469 - Bezemeli Mezar Taşları

SONUÇ
Zamantı ırmağı çevresndek bezemel mezar taşları üzerne şlenen süsleme çeştle-
rnden br de slahlardır. İncelenen mezarlardan neredeyse hepsnde slah çeştlernden
en az br bulunmaktadır. Slah bezemeler genelde mezarların kuzey yan taşları üzernde,
alçak kabartma teknğ le şlenmşlerdr. Ateşl slahlar arasında mezar taşları üzerne
en çok şlenen slah tüfektr. Tüfekler Anadolu’nun başka bölgelernde bulunan beze-
mel mezar taşları üzernde görülen tüfeklerle benzerlk gösterrlerken, Elbaşı nahyes
mezarlığında bulunan br mezarın üzerne şlenmş olan süngülü tüfek bezemes le
dğer bölgelerde karşılaşılmamıştır. Ateşl slahlardan en çok şlenen slahlardan br
olan çakmaklı tabancalardır. Osmanlı mezar taşları üzernde görülen çakmaklı taban-
calar, Zamantı bölgesndek bezemel mezarlar üzernde genelde çft çakmaklı olarak
şlenmeler br başka ortak özellktr. Zamantı bölgesndek mezarlar üzerne en çok
şlenen kesc slah bezemes kılıçtır. Kılıç bezemes, erkek mezar taşları üzernde yer
alan bezemelern başında yer almakta olup, Anadolu’nun başka bölgelerndek bezemel
mezar taşları üzernde görülen kılıçlarla da benzerlk gösterrler.
Zamantı bölgesndek mezar taşları üzernde yer alan çeştl bezemeler, etnoğrafk
açıdan değerlendrldğnde öneml blgler sunmaktadırlar. Özellkle mezar taşları
üzerne şlenen kullanım eşyaları ve slahlar, yapıldıkları dönemn slahlarını ve kul-
lanım eşyalarını ve bunların kullanıldıkları dönemlerndek modalarını göstermeler
açısından dkkate değerdr. Ayrıca slahların ve kullanım eşyalarının zaman çersnde
ne tür değşmlere uğradıklarını da ncelenen mezarlarda takp edleblmektedr. Kahve
fncanı bezemeler erken dönem mezar taşları üzerne kulpsuz ve tabaksız olarak şlen-
mşken, çalışmamıza dahl edlen geç tarhl mezarlardan br olan, Pusatlı köyündek
br mezarın üzernde kulplu ve tabaklı olarak şlenmş k fncan bezemes bulunmakta
olup, bu bezemeler kahve fncanlarının zaman çnde geçrdkler değşm göstermes
açısından dkkat çekcdr. Sonuç olarak yukarıda bahsedlen mezarların üzerne şlen-
mş olan bezemelern bütün özellkler değerlendrldğnde, Zamantı bölgesndek
bezemel mezar taşları öneml brer etnoğrafk ve tarh belge ntelğn taşımaktadırlar.

Bölgedek bezemel mezar taşları bölge halkına at geleneksel sanatın br parçası olarak
karşımıza çıkmaktadır. Bu geleneksel sanatın yansımaları Anadolu’nun farklı yerlernde
hatta Anadolu dışındak bazı bölgelerde de görülür. Bu nedenle bu sanatın ürünler
ortak br kültürel yaratımın br parçasıdır. Bu halk sanatı mezar anıtlarının bezemel
olarak yapılmasının esas sebeb bezemel mezar taşları yapmanın köklü br geleneğn
uzantısı olarak devam ettrlmesdr. Çünkü bölge halkı ataları bezemel olarak mezar-
larını yaptıkları çn bu tp mezar taşı yapmayı uzun br süre sürdürmüşlerdr. Bundan
40-50 sene öncesne kadar ble bu geleneğn devam ettğ nceledğmz mezarlardan
da anlaşılmaktadır. Bu tür bezemel mezar taşı yapmanın br başka sebebde, okuma
yazma blmeyen halkı en kolay yoldan blglendrmek olmalıdır. Çünkü nsanlar yazarak

469