Page 22 - kappadokia_kralligi
P. 22
HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ
İonia, Lydia ve Karia; Karadeniz kıyısında, batıdan doğuya doğru Bithynia,
Paphlagonia ve Pontus; Güney’de ise Lykia, Pauphylia, Pisidia, Isavria,
Lykaonia ve Klikia’dır.
Bu bölgeler içinde en büyüklerinden birisi olan “Büyük Kappadokia”,
İç Anadolu’nun doğusunun önemli bir kesiminde yer alır. Kappadokia’nın
bu geniş coğrafi sınırları, Pers hâkimiyetinin son zamanlarından itibaren
Roma Dönemi’nin sonuna kadar (MÖ 350-MS 350) zaman zaman eksilip
artarak muhafaza edilmiştir.
Tarihinin her döneminde bölgenin hayat kaynağı olan Kızılırmak, Sivas/
İmranlı ilçesinde Kızıldağ’ın güneyinden doğar. Kappadokia’dan geçerek
bir kavis oluşturur ve Samsun’da denize dökülür. Doğduğu topraklardan
itibaren denize dökülünceye kadar; Kayseri, Gülşehir, Avanos, Ürgüp ve
Kaman hudutlarından geçer.
Bölgenin en önemli dağı olan Argaios’u selamlayarak kuzeydoğusundan
geçen Kızılırmak’ın suladığı topraklar, çoğunlukla Kappadokialılar’ın yer-
leşimlerini kurdukları kentlere ev sahipliği yapmıştır.
Hititler zamanında Marassantiya olarak bilinen Kızılırmak’ın daha sonraki
dönemlerdeki adı ise “Tuzlu Su” anlamına gelen Halys’tir. Kappadokia’da
Herodotos tarafından Halys Irmağı’nın bu tarafındaki ülke olarak tanım-
landığı görülür. Bölgede daha küçük havzalar ve onları çevreleyen dağlar
vardır. Bunlardan en önemlileri Hasan Dağı, Keçiboyduran, Melendiz ve
Göllü Dağ sayılabilir. O dönemde özellikle Hasan Dağı Erciyes ile inanç
bakımından bir tutulmuş ve bu dağa da Erciyes’in adı olan Argaios adı
verilmiştir. Platolar ve volkanik arazileri ile Büyük Kappadokia bölgesi,
4
Güneybatıda bulunan Tyana ve Klikya kapısından güneye bağlanan ana
yol ile Mazaka ve Meliten’den geçen, Fırat üzerindeki Tamisa Kalesi’ne
doğru devam eden bir yol ile Anadolu’nun merkezinde ve bütün Anadolu
ile irtibatlı stratejik bir coğrafya bölgesidir.
Bölgedeki diğer su kaynakları ise, o dönemde Tatta olarak isimlendirilen
Tuz Gölü, Kayseri’de Karasu (Melas), Kataonya’yı boydan boya geçen
Ceyhan (Pyramos), Comana Kappadokia’dan akan Seyhan (Saros) ile
Aksaray’da Ihlara Vadisi’nden geçen Melendiz akarsuları sayılabilir.
4 Ramsay, W. M. The Historical Geography of Asia Minor, Cambridge university Press,
2010 s. 355
22