Page 344 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

Surlarla ilgili değerli bir bilgiyi de VI. yüzyıl tarihçilerinden Procopius
(MS 550) vermektedir. Şehrin bu yüzyılın ortalarında bile Battal, Tontar ve
Esenyurt gibi Erciyes’in eteklerindeki tepelerde yer aldığını, belki bu tepelerin
hemen yakınında bulunan ovanın güney ucuna biraz taştığını anlamaktayız.

Yine bu dönemde Gordianus III zamanında yapılmış olan sur duvarları da
depremler ve bakımsızlık sebebi ile yer yer yıpranmış ve çökmüş bulunuyordu.

Procopius, şehrin bu durumunu bildirdikten sonra; “İmparator
Justinianus’un (MS 527-565) eski şehrin etrafında gerçek emniyeti sağlayan
bir duvar yaptırdığını ayrıca bu duvara ilâveten takviye garnizon binaları
yaptırdığını” bildirmektedir. Yani, önceleri şehir, etrafındaki bağ ve bahçeleri
içine alan geniş surlara sahipken bu imparator tarafından daraltılarak daha
güvenli hale getirilmiştir. Böylece Gordianus döneminde daha köklü bir
daraltma yapıldığı anlaşılmaktadır. Özellikle iki katlı surların Justinianus
dönemi yapılar olduğu tahmin edilmektedir.
Evliya Çelebi ise; “Hazreti Ömer’in Halifeliği döneminde kral Harkil’in
(Bizans İmparatoru Heraklius (MS 610-641) Erciyes Dağı eteğinde yüksek
bir tepe üzerinde fil cüssesinde kesme taşlar ile surları onartıp, sağlamlaş-
tırdığını” yazmaktadır. Nitekim bu güçlü kaleyi Hz. Ömer’in Anadolu’da
fetihler yapması emrini verdiği Muaviye kumandasındaki İslâm ordusu
645 yılında şehri kuşattığı halde aşamamış, bunun üzerine Muaviye, şehir
halkına şehrin kapılarını açma teklifinde bulunmuş, şehir halkı buna razı
olmayıca Muaviye, askerlerine bölgeyi tahrip etmelerini emretmiş ve sonra
İslâm ordusu Pozantı yolunu kullanarak Şam’a geri dönmüştür .
31
Bu tarihlerden XII. yüzyıla gelinceye kadar Kayseri Kalesi ve Surları
hakkında bilinen bir belge henüz bulunamamıştır.
XII. yüzyılın ilk yarısında bölgede hâkimiyeti sağlayan Danişmendlilerin
üçüncü hükümdarı Mehmed Melik Gazi (1134-1143) Kayseri’yi merkez
yapmış ve artık Erciyes’in eteklerinden ovaya inmiş olan şehrin, surlarını
tamir ettirerek Cami-i Kebir ve Gülük Külliyesi gibi büyük eserler yaptırmıştır.

İslâmî dönemde Kayseri Kalesi ve surları üzerinde önemli bir müdahale
ise I. İzzeddin Keykavus’un (1211-1220) Yoğunburç’u yaptırması olmuş-
tur. Kitâbesi Burç’un doğu duvarında olup, “Fi eyyam-ı es sultan el galib el

31 Süryani Mihail, Süryani Mihail Vekâyinâmesi, (Türkçe tercümesi: Hrant. D. Andreas-
yan), Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi No: 44’de yayınlanmamış tercüme1944 s. 32,
Ankara

344