Page 317 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1750] 308 / KÜL KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

rin yerine yeni mahalleler ve semtler
kurulmuştur.

Kaynakça: BOA. MAD. 20, vr. 15b; TD. 387, s.
199; TD. 976, s. 10; İnbaşı, 16.YBKayseri, s. 45;
Kayseri Tapu-Tahrir Defteri /1500, hzl. Meh-
met İnbaşı, Kayseri 2009; Kayseri Tapu-Tah-
rir Defteri /1570, hzl. Mehmet İnbaşı, Kayseri
2009; TK. KKA. TD. 136, vr. 12b-13b; MAD.
7063, s. 3; 17. Yüzyıl Kayseri Avârız ve Cizye
Defterleri, hzl. Mehmet İnbaşı, Kayseri 2011;
Temettuât Defteri (1250/1834 tarihli), hzl.
İsmet Demir, Kayseri 1998, s. 55-65; Cömert,
19.Y.Kayseri, s. 231-234; Mehmet Çayırdağ,
“Kayseri’nin Mahalleleri”, KTA, s. 370–371.
MEHMET İNBAŞI
Kültür ve Sanat Yayınları’ndan
(M. Çağlıgöncü)
KÜTÜPHANELER
Kayseri’de Kapadokya Krallığı*, Roma ve
Bizans Dönemi’nde krallık ve eyalet mer-
kezi olması sebebiyle antik kütüphanele-
rin olabileceği akla gelmektedir. MS IV.

Kültür dergisinin adının Kültür ve Sanat yüzyılda Hristiyanlığın önemli bir merke-
olarak değiştiği 9. sayısı zi hâline gelmiş olan şehirde Metropolit
(M. Çağlıgöncü) Büyük (Aziz) Basileios*’un yaptırmış
olduğu kilise, hastane, düşkünler yurdu,
KÜRTLER MAHALLESİ hamam gibi yapılardan oluşan külliyesi
Günümüzde Cumhuriyet Meydanı’nda (şimdi şehirde kalıntıları mevcut) içinde
bulunan Orduevi’nin hemen arkasında kütüphanenin de yer almış olduğu
ve Zekai Bey Mahallesi*’nin yerinde idi. muhakkak gibidir.
İlk olarak 1500 tarihli Tapu-Tahrir Def- Şehrin Türklerin eline geçtiği yıllardan
teri’nde “Mahalle-i Kürtler tâbi‘ Bâb-ı itibaren bu bölgede bir devlet kurmuş ve
Meydân” adı ile kaydedilmiştir. Meydan ilk büyük cami (Cami-i Kebir*-Ulu Cami)
Kapısı’na bağlı bir mahalle olup bu tarih- ve medresesini inşa ettirmiş olan Daniş-
te mahallede 34 nefer ikamet etmekteydi. mendliler* Devri’nde mutlaka medrese
1520 tarihinde mahallede 39 nefer mes- içinde ve saraylarda kütüphaneleri bulu-
kûndu. 1570 tarihinde mahallede 63 nuyordu. Nitekim Kayseri’de Daniş-
nefer oturmaktaydı. 1584’te mahallenin mendliler zamanında XI. yüzyılda
nüfusunda önemli bir artış meydana gel- Keşfü’l-Akabe* adlı astronomi ve felsefe
mişti. 1642 tarihinde mahallede meskûn eserinin İlyas bin Ahmed tarafından yazı-
olan nefer sayısı 92 idi. lıp devletin kurucusu Melik Gümüştekin
1834 tarihli Temettuât kayıtlarına göre Ahmed Gazi*’ye takdim edilmesi, daha
Kürtler Mahallesi’nin Seyfullah Efendi ilk dönemlerden itibaren Kayseri’de kita-
Cemaati ve Fethullah Efendi Cemaati ba, ilme ve ulemaya verilen değeri göster-
olmak üzere iki önemli cemaati vardı. mektedir. Selçuklular zamanında ise
Seyfullah Efendi Cemaati’nin hane sayısı şehir merkezine Gevher Nesibe Tıp
87, Fethullah Efendi Cemaati’nin hane Medresesi ve Hastanesi* çevresine 12
sayısı 97 idi. 1872 tarihli nüfus defterine medresenin yapılmış olması, bu dönem-
göre Kürtler Mahallesi’nin Seyfullah de daha da ileri bir derecede ilme ve
Efendi bölgesinde Debbağhane, Mumcu, esere değer verildiğini ve Kayseri’nin bu
Mekteb, Cami, Avgın Sokağı adlı beş devirde bir üniversite şehri (Darü’l-İlim)
sokağı, 118 hane nüfusu vardı. Fethullah olduğunu göstermektedir.
Efendi bölgesinde ise Avgın, Hanlı, Yazı, Eretnalılar*, Kadı Burhaneddin* Devleti,
Kemeraltı, Daracık ve Akkaşzâde Sokağı Karamanoğulları* ve Dulkadıroğulları*
adlı altı sokak ve 109 hane nüfus ikamet (Beylikler) Dönemi’nde Kayseri’de arta-
etmekteydi. Günümüzde bu mahallele- rak devam eden ilmî hayat, Osmanlılarla