Page 62 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ KAY / 53 [1493]

son uğraşının çeşidi kırkı geçer.” Bu özel- 1950 yılından itibaren başlayan bu hare-
likleri ile Kayseri, yüzyılın başında nüfu- kette önce iç kalenin güneyinde yer alan
su, idari fonksiyonu, gelişmiş ticareti ile eski mahallelerdeki yapılar yıkılarak yeri-
günümüz koşullarındaki orta büyüklükte ne, ızgara planlı merkezî iş alanları
bir şehir özelliği göstermekteydi. (banka, büro, iş hanları) yapılmıştır. Sur-
1900-1950 yılları arasındaki dönemde, ların kuzey yanında yer alan daha seyrek
Cumhuriyet’e kadar şehrin fiziki yapısın- dokulu eski mahalleler ise yerlerini yavaş
da büyüme yönünde bir değişiklik olma- yavaş apartman bloklarına bırakmıştır.
mıştır. Şehrin gelişmesi Cumhuriyet’le Bu yıllarda şehir, büyük bir inşaat alanına
birlikte başlamaktadır ve ilk büyük sanayi dönmüş; yıkıntı ve bina artıkları, modern
tesisi olan Tayyare Fabrikası* 1926 yılın- bina inşaatları ile yan yana yer almıştır.
da kurulmuştur. Şehrin güneydoğusunda Şehir merkezinden kopuk durumdaki
yer alan fabrika altı hangardan oluşan bir fabrikalar, konumlandıkları yerlerin çev-
yapı topluluğu ile açılmışken zamanla relerinde yerleşme bakımından potansi-
genişlemiş ve uçuş pistinin de bulunduğu yel gelişme alanları yaratmışlardır. Örne-
büyük bir sahayı kaplamıştır. ğin Sümer Mahallesi, Sümerbank Bez
Bunun hemen arkasından 1927 yılında Fabrikası’nda çalışanların oluşumunu
hizmete giren tren istasyonu ve 1935’te başlattıkları büyük bir mahalledir. Keza
açılan Sümerbank Kayseri Bez Fabrika- Şeker Fabrikası* çevresinde kooperatifler
sı*, geniş alan kaplayan kamuya ait yerler- aracılığı ile yaptırılan toplu konutların
di. Yüzyılın başından 1950 yılına kadar başlangıcı 1965-1966 yıllarına dayanır.
geçen zaman aralığında şehrin fiziki Şehrin fiziki yapısındaki en önemli deği-
yapısındaki en önemli değişim budur. şikliklerden biri de 1956’da şehir merke-
1945 yılında şehrin uygulanan ilk imar zinin batısında kurulan sanayi sitesidir
planı yapılmıştır. Bu planda, şehrin (Eski Sanayi). Bu tarihe kadar küçük
kuzeybatıya doğru gelişimi öngörülmüş- sanayi birimleri, merkezde ticaretle iç içe
tür. Cumhuriyet’le birlikte yurt genelin- bir şekilde yer almaktaydı. Düzenli bir
deki atılımlara paralel olarak Kayseri’de sitenin oluşturulmasıyla şehir merkezin-
başlayan gelişme, II. Dünya Savaşı Döne- de yer alan küçük atölyeler ve orta ölçek-
mi'nde nispeten durgunluğa girmişse de li sanayi tesisleri tümüyle buraya taşın-
bu koşulların sona ermesiyle şehir, gelişi- mıştır. Söz konusu sanayi sitesi, aynı
mini yeniden sürdürmüştür. zamanda Türkiye’de bu konudaki ilk
Şehirde birbiri ardından büyük sanayi örneklerden biridir. Bu dönemde beledi-
tesislerinin açılması ve o dönemde en yenin öncülüğünü yaptığı imar hareketle-
önemli ulaşım şekli olan demiryollarının rinden bir diğeri de 1957 yılında Sahabiye
Kayseri’den geçmesi ve istasyonun faali- Mahallesi’nde yaptırılan “Belediye
yete geçmesi, şehrin fonksiyonlarındaki Blokları”dır. Burası da yine şehirdeki ilk
değişimin dönüm noktası olmuştur. Bu toplu konut alanları arasındadır.
dönem aynı zamanda şehirde işgücü ihti- 1950’den sonra şehirleşme hareketinin
yacının artması ve dolayısıyla köyden ivme kazanması şehrin belirli yönlere
şehre göçün de başlangıcıdır. doğru büyüdüğünü ortaya koymaktadır.
1950 sonrası, Kayseri’de şehirleşme Gelişim, Kayseri-Ankara karayolu
konusunda adeta bir patlamanın yaşan- boyunca kuzeybatıya, Kayseri-Sivas
dığı dönemdir. Bu durum nüfusa ait karayolu boyunca da doğuya doğru
rakamlarla ifade edilecek olursa 1950’de olmuştur.
65.488 olan nüfus, 1960’da 102.596, Şehrin doğu yönündeki gelişimi, 1960
1970’te 160.985’e ulaşmıştır. Nüfus kri- yılına kadar bugünkü Fevziçakmak ve
teri esas alındığında Kayseri, 1960 yılın- Kılıçarslan Mahallelerinin batı sınırına
da 100.000’i aşkın nüfusuyla büyük kadar olmuştur. Bu mahalleler ise 1960
şehir özelliğine sahip olmuştur. İstihdam yılından sonra oluşmuştur. Yine kuzey-
yaratıcı ekonomik yatırımların artması batıdaki Hürriyet ve Aydınlıkevler
sonucu şehir, yoğun göç almaya başla- Mahalleleri de aynı durumdadır. Şehrin
mıştır. gelişiminin kuzeybatı ve doğuya doğru