Page 166 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

166 Sekizinci Bölüm

Kültepe’nin tarihteki asıl önemi Anadolu’daki ilk yazılı vesikaların burada
bulunmuş olmasındandır. Kültepe’de yapılan kazılarda çıkarılan değişik büyük-
lükteki binlerce tablette ve diğer arkeolojik buluntularda 30 civarında ticaret
merkezinin ismi geçmektedir. Merkezlerin büyük olanlarına Karum (Pazar yeri)
küçük olanlarına ise Vabartum adı verilmektedir. Kaniş karumunun Anadolu’da
bulunan tüm ticaret kolonilerinin merkezi olduğu anlaşılmıştır. 41

Anadolu Selçuklu döneminde, Sultanlar ticarete büyük önem vermişler, bu
politikanın gereği olarak ülkelerinde eski anayolları tamir ettikleri gibi yeni yol-
larda yaptırmışlar ve bu yollar üzerinde kervanların daha rahat seyahat etmesini
sağlayan kervansaraylar inşa ettirmişlerdi. 42
Birbirinden yaklaşık 40 km. uzaklıktaki aralıklarla inşa ettikleri kervansa-
raylarla, Anadolu’da bir kervansaray sistemi kurmuşlardı. Kervansaraylar; önem-
li yol güzergâhları üzerinde, o devrin ulaşım koşulları ve araçları ile bir günlük
yol alma uzaklığında, ticaret ve hac kervanlarının hayvanları ile birlikte ücretsiz
olarak konaklamaları, korunma ve gereksinimlerini karşılamaları için yapılmış
yapılardı. 43
Bu dönemde iç ticaret, kayda değer ölçüde büyük şehirlerdeki meydan pa-
zarlarında, ticaret hanlarında ve dükkânlar da yapılmaktaydı. Sonradan yani Os-
manlılar döneminde gelişme gösteren, şehir içi hanları Selçuklular devrinde de
ticari açıdan büyük rol oynamıştır. Her cins ham madde veya gıda maddesi için
ayrı bir bina inşa edilmiştir. Pirinççiler Hanı, Pamuk Hanı, Meyve Hanı, v.s. gibi
hanlar bu maddeleri alıp satan tüccarların oturdukları ve adı geçen maddelerin
alım satımını idare ettikleri yerlerdi. 44
Kayseri’deki Pamuk Hanı da bu dönemde yapılan şehir içi hanlarındandır.

Cumhuriyet Meydanı’nın Kale, Ok Burcu, Hükümet Konağı ve Saat kulesi
arasında kalan bölümünde Selçuklular zamanında At Meydanı yer alıyordu. Aynı
zamanda Pazar yeri olan At Meydanı, Kayseri’nin en canlı ticaret merkeziydi.
Şehre dışarıdan gelen tüccarlar buraya iner, mallar burada alınıp satılırdı. 45
Anadolu’daki söz konusu ticari faaliyetlerin yanı sıra yine bu amaca yönelik
olarak değişik organizasyonlarda tertip edilmekteydi. Anadolu Selçukluları döne-
minde Kayseri Pazarören’de her yıl büyük bir pazar kurulmaktaydı.

41 E. Bilgiç, Kapadokya Tabletleri, Ankara-1997.
42 Prof. Dr. Faruk Sümer, Yabanlu Pazarı, İstanbul-1985.
43 E. Bilgiç, Age.
44 M. Akdağ, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, İstanbul-1995.
45 Şükrü Karatepe, Kendini Kuran Şehir, Kayseri-1998.