Page 10 - Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Raporu

10 Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Giriş 11
DÖRDÜNCÜ ARA RAPOR

AMAÇ GIRIŞ

ayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Projesi” 27 kaçak kazılarla veya artarak devam eden inşaatlarla
“KAralık 2013 tarihinde başladığında biz dahil hızla yok edilen antik kaya yerleşimlerinin ve yeraltı
kimse bu denli büyük ve uzun soluklu bir projeye adım yapılarının daha fazla gecikmeden araştırılması,
Ekim 2014 tarihinde yayımlanan “Birinci Ara kazılmış, kayaların içine meskenler, kiliseler ve atıldığını düşünmüyordu desek herhalde abartmış belgelenmesi, haritalanması ve kapsamlı bir envan-
26 Rapor”da da yazdığımız gibi; bu projenin temel korunma amaçlı yeraltı şehirleri inşa edilmişti. olmayız. Her ne kadar; projeye başlamadan önce ve terinin hazırlanmasıdır.
amacı, Kayseri ilinde bulunan ve bu bölgenin tarihsel çalışmalarımız sırasında yaptığımız araştırmalar antik Her ne kadar günümüzde “Kapadokya” olarak
geçmişi ve kültürü için son derece önemli olan, öte Öte yandan; Ürgüp - Göreme gibi Kapadokya’nın Kapadokya’nın başkenti olan Kayseri’nin, bugüne
yandan, kaçak kazılarla veya artarak devam eden daha çok bilinen turistik yörelerinden farklı olarak dek araştırılmamış sayısız kaya yerleşimini ve yeraltı bilinen bölge Ürgüp - Göreme civarı ise de, antik
inşaatlarla hızla yok edilen eski kaya yerleşimlerinin Kayseri’nin kaya yapıları ve yeraltı şehirleri daha şehrini barındırma olasılığını ortaya çıkartmıştıysa çağlarda Kapadokya’nın başkenti bugün Kayseri
ve yeraltı yapılarının daha fazla gecikmeden araştı- önce araştırılmamıştır. Halbuki, bu bölgede bulu- da, geçen dört yıl boyunca yaptığımız çalışmalar olarak bilinen antik Caeserae şehri idi. Bugünkü
rılması, belgelenmesi, haritalanması ve kapsamlı nan kaya ve yeraltı yerleşimlerinin büyük bir kısmı sırasında ölçüp haritaladığımız, fotoğraflayıp belge- turistik Kapadokya’nın 70 km doğusunda bulunan
bir envanterinin hazırlanmasıdır. mimari açıdan Kapadokya’nın diğer kısımlarıyla lediğimiz her bir yeraltı yapısına karşılık, daha önce Kayseri günümüzden 10 milyon yıl önce başlayan
rekabet edebilecek kalite ve güzelliktedir. bilinmeyen birçok yeni yapının varlığını öğrenmenin yoğun volkanik aktiviteden aynen komşusu gibi
Her ne kadar günümüzde “Kapadokya” olarak tanı- şaşkınlığını sürekli yaşamaktayız. etkilenmişti. Bu volkanik faaliyet zaman zaman
nan bölge Türkiye’nin Nevşehir - Ürgüp - Göreme Tarafımızdan yapılan çalışma; temel olarak, Kay- durmuş, ardından tekrar başlamış ve milyonlarca
üçgeninde yer almakta ise de, antik çağlarda Kapa- seri ilinde bulunan bu kaya ve yeraltı yapılarının Dördüncü yılını tamamlamış olan “Kayseri Yeraltı yıl devam etmişti. 2000 yıl öncesine dek süren bu
dokya’nın başkenti bugün Kayseri olarak bilinen antik tespit edilmesi, ölçülmesi, haritalanması ve yüzey Yapıları Envanteri Projesi” bugün geldiği noktada; ilk püskürmeler sonucunda sadece Kayseri civarında
Caeserae şehri idi. Bugünkü turistik Kapadokya’nın haritası üzerine vektörel olarak işlenmesinin yanı defa tarafımızdan araştırılıp ölçülen ve haritalanıp sayıları 70 civarında olan küçük – büyük birçok
70 km doğusunda bulunan Kayseri günümüzden sıra detaylı olarak tanımlanmasıdır. raporlanan 33 yeraltı şehri, altı kaya yerleşimi, yedi yanardağ, bölgeye kalınlığı yer yer 200 metre
10 milyon yıl önce başlayan yoğun volkanik aktivi- kaya kilisesi, iki su yapısı ve 10 maden ocağı ile, değil kalınlığa ulaşan tüf ve ignimbrit püskürtmüşlerdi.
teden aynen komşusu Nevşehir gibi etkilenmişti. Bu çalışmanın; raporlarımızda bahsi geçen tüm Türkiye’nin, dünyanın en büyük yeraltı yapıları
Bu dönemde püskürmeye başlayan ve sadece bu bu tarihsel değere sahip yapılar içinde henüz tescil araştırma projelerinden birisi olarak saygın bir yere Ürgüp ve Göreme’de olduğu gibi, antik Caeserae’da
bölgedeki sayıları 70 civarında olan yanardağlar edilmemişlerin de tescil edilerek daha kapsamlı sahiptir. Bahsi geçen kaya yerleşimlerinden sadece da bu yumuşak volkanik kayaçlar yörede yaşayan
Kayseri ve civarına 200 metre kalınlığında tüf ve bir şekilde korunması, önemli yapılara farklı kul- birinin 154 farklı yapı içerdiği göz önüne alınırsa bu insanlar tarafından kazılmış, kayaların içine mes-
ignimbrit yığmışlardı. Nevşehir- Ürgüp - Göreme lanım amaçları sağlanarak değerlendirilmeleri ve çalışmanın büyüklüğü daha da iyi anlaşılacaktır. kenler, kiliseler ve korunma amaçlı yeraltı şehirleri
inşa edilmişti.
üçgeninde olduğu gibi antik Caeserae’da da bu bu şekilde gelecek kuşaklara kazandırılmaları için Yıllar önce oldukça basit bir proje olarak başlayan ve
volkanik tüf yörede yaşayan insanlar tarafından bir başlangıç olmasını diliyoruz.
bugün sayısız yeraltı şehrinin ve kaya yerleşiminin Öte yandan; Kapadokya’nın daha çok bilinen turistik
keşfi ile devam eden dünya çapındaki bu çalışmanın yörelerinden farklı olarak, Kayseri’nin kaya yapıları
onuru, hiç kuşkusuz, Kayseri Büyükşehir Belediye- ve yeraltı şehirleri daha önce araştırılmamıştır.
si’ne aittir. Yıllar boyu bizlere sağladıkları destek, Halbuki, bu bölgede bulunan yeraltı yerleşimlerinin
yüzölçümü bazı ülkelerden bile daha büyük olan bu büyük bir kısmı mimari açıdan Kapadokya’nın diğer
ilin her köşesini araştırmamıza imkan sağlamaya kısımlarıyla rekabet edebilecek kalite ve güzelliktedir.
devam ediyor.
Kiliseleri hariç tutarsak, kayalara oyulmuş tüm

26 Ekim 2014, 3 Ekim 2015 ve 16 Temmuz 2017 bu yapıların tarihini tespit edebilmemiz mümkün yüz ölçümü
tarihlerinde yayımlanan ilk üç ara raporda da değildir. Savunma yapılarının ve yeraltı şehirlerinin
belirttiğimiz gibi; bu projenin temel amacı, Kayseri MS. 7 ila 11. yüzyıllar arasında kazıldığı düşünül-
ilinde bulunan ve bu bölgenin tarihsel geçmişi ve mekte ise de, bu tarihler arkeolojik olarak henüz
kültürü için son derece önemli olan, öte yandan, ispatlanmış değildir. Öte yandan; mesken, ahır,