Page 320 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ CİZ / 321

Ciz vit ra hip le ri, derhal ‹s tan bul’da Rum -
lar ve Er me ni ler ara s›n da fa ali yet le re
baş la m›ş lar d›r.
Ciz vit Ta ri ka t›’ na men sup mis yo ner le rin
‹s tan bul’a gel me si ve fa ali yet le re baş la -
mas›, di ğer Ka to lik ta ri kat la r› n›n bu yön -
de yo lu nu aç t›. ‹lk baş lar da Fran sa, da ha
son ra la r› Al man ya ve ‹tal ya’dan mad di
ve ma ne vi des tek gö ren Ka to lik mis yo -
ner ler, Os man l› topraklarının her ye ri ne
ya y›l d› lar, baş ta eği tim ol mak üze re has -
ta ne ler, dis pan ser ler, ye tim ha ne ler, ya y› -
nev le ri ve çok amaç l› yar d›m lar la Os -
man l› top lum ha ya t› n›n he men her saf ha -
s› na gir di ler. Talas Amerikan Kolejinde Cizvit Papazı (N. Karakaya Yansımalar)
Ciz vit ler, Os man l› topraklarının he men
her böl ge si ne ya y›l m›ş lar d›. Bey rut, Say - sat s›z ola rak eği tim amaç l› kul lan mak
da, Hav ran, Lüb nan ve Ana do lu’da fa ali - için bi na lar in şa et tiler. Ne ti ce de XX.
yet ler de bu lun dular. Özel lik le eği tim ala - yüz y› l›n baş la r› na ge lin di ğin de ge niş le -
n›n da yo ğun la şan ça l›ş ma lar so nu cun da yen Ciz vit ra hip le ri bi na la r› na pa ra lel
bu ta ri ka ta men sup mis yo ner le rin mer - ola rak okul lar da ge niş le di, sa y› la r› art t›
kez le ri ve okul sa y› la r›: Mer sin’de 5, Si - ve isim le ri de ğiş ti. Ka y›t lar da ar t›k Jésu it
vas’ta 1, To kat’ta 1, Amas ya’da 2, Şe bin ka - Ra hip le ri Ko le ji, St. Jo seph de Lyon Ra -
ra hi sar’da 2, Ada na’da 1, Bey rut’ta 7, Say - hi be le ri Ya t› l› Mek te bi, 2 adet Dâ rül mu -
da’da 8, Lüb nan’da 10, Hav ran’da 4 ve al li mîn ve 2 adet Pa ra s›z Mek tep ola rak
Kay se ri’de 1 okul şek lin de tes pit edil di. an›l ma ya baş land›.
Ra kam lar dan an la ş›l d› ğ› ka da r›y la Ciz - Bi rin ci Dün ya Sa va ş›’n›n baş la ma s› ve
vit ler ağ›r l›k la r› n› Ki lik ya, Su ri ye ve Lüb - Fran sa ile res mî iliş ki le rin ke sil me si Os -
nan top rak la r› na, bu ra da ya şa yan Ma ru - man l› topraklarında fa ali yet gös te ren bü -
ni ler ve Arap Ale vi le ri ola rak bi li nen Nu - tün Fran s›z ku rum la r› n› olum suz yön de
say ri ler üze ri ne yo ğun laş t›r d›lar. et ki le di. Al man ya’n›n ya n›n da Fran sa’ya
Ciz vit ra hip le ri nin Kay se ri’de Ki çi ka p› düş man bir ül ke s› fa t›y la sa va şa gi ren Os -
mev ki in de St. Ba zil ad›y la er kek ço cuk la - man l› Hü kü me ti, düş man dev let le re ait
r›n eği tim gör me si için 1883 y› l›n da rüş ti - bü tün okul, ye tim ha ne, has ta ne, ma nas t›r
ye de re ce sin de aç›l m›ş olan Pères Jésui - gi bi ku rum la r› ka pat t›, da ha son ra dev let -
tes Oku lu ile 1891 y› l›n da k›z ço cuk la ra çe uy gun gö rü len le re el ko nul du ve men -
ip ti dai de re ce de eği tim ver mek için Da - sup la r› yurt d› ş› na ç› ka r›l d›. Bun dan Kay -
mes de St. Jo seph de Lyon Oku lu nun fa - se ri’de bu lu nan Fran s›z ku rum la r› da et -
ali yet gös ter di ği tes pit edil di. Os man l› ki len di.
Hü kü me ti’nden ruh sat al ma dan aç› lan Sa va ş›n bit me siy le mağ lup olan Os man -
k›z ve er kek okul la r›, ba z› ka y›t lar da bir - l› Dev le ti top rak la r› iş gal edil di. ‹ş gal s› -
lik te gös te ril miş tir. Ba z› bel ge ler de ise sa - ra s›n da da ha ön ce el ko nu lan bi na lar
de ce Ciz vit Mek te bi ad›y la bir lik te kay de - tah li ye edil di ve es ki hâl le ri ne dön dü rül -
dil miş tir. dü. Mil lî Mü ca de le’nin ka za n›l ma s› n›n
XIX. yüz y› l›n son la r›n da Kay se ri’de ki fa - ar d›n dan im za la nan Lo zan Ant laş ma s›
ali yet le ri ni ar t› ran Ciz vit ra hip le ri, 1885- ile ya ban c› okul lar hak k›n da al› nan ka -
1898 y›l la r› ara s›n da 276.383 ku ruş k›y - rar lar da 30 Ekim 1914 ta ri hin den ön ce
me tin de 17 par ça ar sa, 11 ev ve 1 k› ra at ha - var l›k la r› Os man l› Dev le ti ta ra f›n dan ta -
ne sa t›n al d›lar. 1891 y› l›n da sa t›n al d›k la - n›n m›ş olan din, öğ re tim, sağ l›k ve yar -
r› ar sa lar üze rin de okul yap ma ya cak la r› - d›m ku rum la r› n›n fa ali yet le ri ne de vam
na da ir se net ver me le ri ne rağ men, ruh - ede ce ği, bu ku rum la r›n ben zer Türk ku -