Page 451 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

452 / DEV KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

mer ke zi ol du. Bu ge liş me ler De ve li’nin ka za mü dü rü ve kay ma kam ata ma la r›,
ida ri mer ke zin de bir ta k›m de ği şik lik le re be le di ye le rin ül ke ge ne lin de yay g›n laş t› -
yol aç t›. r›l d› ğ› y›l olan 1871’de De ve li’de be le di ye
Gü nü müz de Yu ka r› De ve li ola rak bi li - teş ki la t› n›n ku rul ma s›, taş ra da tel graf
nen yer le şim bi ri mi De ve li Ka za s› ’n›n hat t› n›n çe kil di ği ilk ka za mer kez le rin -
mer ke ziy di. De ve li Ka le si’nin do ğu yö - den bi ri ol ma s› (1903) bu du ru ma ör nek
nün de olan ve fi zi ki ola rak bir ça na ğ› an - ola rak gös te ri le bi lir.
d› ran bu böl ge, nü fus ar t› ş›y la mey da na Ka za mü dür le ri baş lan g›ç ta yö re ile ri ge -
ge le cek bü yü me ve ge niş le me ye mü sa it len le ri ara s›n dan se çi li yor du. Bu dö nem -
de ğil di. Bu yüz den De ve li’nin ida ri bi - de De ve li za de ad› ve ri len ai le den ka za
rim le ri XIX. yüz y›l or ta la r›n da 3 km ku - mü dür lü ğü ya pan lar ol du. 1850’de De ve -
zey ba t› da bu lu nan ve es ki bir yer le şim li za de Meh med Ağa, 1853’te ise ay n› ai le -
ye ri olan Eve rek’e ta ş›n d›. Ta ş›n ma iş le - den De ve li za de Emin Ağa ka za mü dü rü
min den son ra, sa de ce ka za mer ke zi kas - ola rak atan m›ş lar d›.
te dil di ğin de Eve rek ad› kul la n›l m›ş, na hi - 1871’den iti ba ren ise ka za mü dür le ri ye ri -
ye ve köy ler de dâ hil ol du ğun da bü tün ne kay ma kam lar atan ma ya baş la d›.
ka za ya De ve li de nil miş tir. Za man için de 1871’de De ve li’de mey da na ge len di ğer
Eve rek kul la n› m› kalk m›ş, De ve li ad› bü - bir önem li ge liş me de be le di ye teş ki la t› -
tün ka za ya şa mil ola rak kul la n›l m›ş t›r. n›n ku rul ma s› d›r. 1871 Vi la yet Ni zam na -
Tan zi mat’›n ge tir di ği ye ni lik ler, ül ke nin me si, kay ma ka m›n bu lun du ğu her bel de -
her ye rin de ay n› an da yü rür lü ğe ko nu la - de be le di ye teş ki la t› n›n ku rul ma s› n› ön -
ma d›. Ön ce lik mer ke ze ya k›n ve dev le tin gör mek te dir. Bu Ni zam na me hük mün ce
ke sin kon tro lün de bu lu nan yer le re ve ril - ay n› y›l içe ri sin de De ve li’de be le di ye teş -
di. De ve li, Tan zi mat’›n ge tir di ği ye ni lik le - ki la t› ku rul du.
rin ilk uy gu lan d› ğ› yer ler den bi ri ol du. XIX. yüz y›l da De ve li’de ada let iş le ri na ip
1840’ta ih das edi lip iki y›l l›k k› sa bir uy - ta ra f›n dan yü rü tü lü yor du. De ve li’de hem
gu la ma dan son ra kal d› r› lan mu has s›l l› - şer’i hem de Tan zi mat’la bir lik te gün de -
ğ›n 1840’ta De ve li’de ku rul muş ol ma s›, me ge len Ni za mi ye Mah ke me le ri bu lu -
bu nun gü zel bir ör ne ği dir. Yi ne mu has - nu yor du. Ma hal le ve köy le rin yö ne ti mi
s›l l›k la r›n de ne ti mi için oluş tu ru lan tef tiş halk ta ra f›n dan se çi len muh tar la ra b› ra -
he ye ti nin gü zer gâ h›n da yer alan De ve li, k›l m›ş t›. Her ma hal le ve ya köy muh tar-›
son ra ki y›l lar da da pek çok ye ni li ğin ilk ev vel ve muh tar-› sa ni s› fa t›y la bi rer muh -
kez uy gu la ma ya ko nul du ğu ka za mer kez - tar se çi yor, ma hal le ve köy ile ri ge len le -
le rin den bi ri ol du. Bu yö nüy le De ve li rin den ye ter li sa y› da ih ti yar he ye ti tes pit
âde ta dev le tin ge tir di ği ye ni lik le rin tec rü - edi li yor du. ‹mam lar, her ko nu da muh tar -
be edil di ği bir pi lot böl ge ko nu mu nu al - la ra yar d›m edi yor lar d›. Ma hal le ve köy
d›. Tan zi mat’la bir lik te gün de me ge len
hal k› kar ş› l›k l› ola rak bir bir le ri ne ke fil tu -
tul muş lar d›. Bu uy gu la ma asa yi şin te mi -
ni ni ko lay laş t› r› yor du.
Sos yal ha yat, nü fus ve eko no mik fa ali yet -
ler: De ve li’de Türk aha li nin ya n›n da gay -
ri müs lim un sur lar dan Er me ni ler ve
Rum lar da bu lu nu yor du. Zim met ak di ile
can, mal ve na mus gü ven ce le ri ‹s lam hu -
ku ku esa s› na gö re dev let ta ra f›n dan ga -
ran ti al t› na al› nan gay ri müs lim un sur lar,
Os man l› Mil let Sis te mi an la y› ş› içe ri sin -
de ra hat ça ya şa mak tay d› lar. Bu an la y› şa
bağ l› ola rak De ve li’de bir lik te ya şa ma n›n
gü zel ör nek le ri ser gi len di. Ay n› çar ş› da
Develi Ayşepınar, Roma Dönemi kaya mezarları yan ya na Müs lim ve gay ri müs lim aha li ti -