Page 450 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 1

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ DEV / 451

cun da Ka ra ma noğ lu Bey li ği’ne son ve ri -
le rek top rak la r› Os man l› Dev le ti’ne ka t›l -
d›. De ve li bu kez bir da ha el den ç›k ma -
mak üze re Os man l› hâ ki mi ye ti ne girdi.
Ka ra man’n›n Os man l› top rak la r› na ka t›l -
ma s›y la ay n› ad la an› lan bir eya let ku rul -
du. De ve li bu eya le tin s› n›r la r› içe ri sin de
yer al d›. 1476 ta rih li Ka ra man Ev kaf Def -
te ri’nde De ve li, Ür güp Ka za s› ’na bağ l›
na hi ye ola rak kay de dil miş tir. 1500’de
De ve li bu sta tü sü nü ko ru mak ta d›r.
1502’de ise Ka ra hi sar-› De ve li Ka za s› ’n›n
ku rul ma s›y la bu ka za ya bağ la nan De ve li, Develi - genel görünüm (M. Süme)
24 köy ve 26 mez ra dan mey da na ge li yor -
du. Si ne’l-hö yük, Eb ce, Zi le, ‹li p› nar, gi le re gö re Niğ de’ye bağ l› iken, Re cep lü
Şeyh Ço ban ve Eri ka ğa c› en ka la ba l›k Av şa r›’n›n is kâ n› na da ir 1712 ta rih li bir
köy le riy di. De ve li mer ke zi ise Ka ra bey fer man da Kay se ri’ye bağ l› ol du ğu gö rül -
Mes ci di ve Ay lu-gem ve ya Aya gum ad›y - mek te dir.
la an› lan iki ma hal le den mey da na ge li - XIX. yüz y›l da Tan zi mat’la bir lik te ül ke
yor du. Her iki ma hal le de top lam 85 ava - ida ri aç› dan tek rar teş ki lat lan d› r› l›r ken
r›z ha ne den mü te şek kil di. Eve rek ise De ve li’nin ida re sta tü sün de önem li bir
1502’de Müs lim Eve rek, Kâ fir Eve rek ve de ği şik lik ol du. Tan zi mat ön ce sin de Niğ -
Fe ne se ol mak üze re üç k›s ma ay r›l m›ş t›. de’ye bağ l› olan De ve li, Tan zi mat’la bir -
Kâ fir Eve rek’te gay ri müs lim ler otu rur - lik te Niğ de’den ay r› la rak An ka ra Vi la ye -
ken Fe ne se ve Müs lim Eve rek’te halk ka - ti ’nin Kay se ri San ca ğ› ’na bağ lan d›. Bu
r› ş›k ola rak is kân edil miş ti. Köy ler den de ği şik lik De ve li’nin öne mi ni ye ni den
Zi le’de ise gay ri müs lim ler bu lu nu yor du. ar t›r d›. An cak, za man za man eya let s› n›r -
XVI. yüz y›l baş la r› iti ba r›y la De ve li nü fu - la r› ya da Pa şa San ca ğ› ad› ve ri len eya let
su nun 800 ne fer, 459 ava r›z ha ne si Müs - mer kez le rin de de ği şik lik ya p›l d›. 1848-
lü man iken; 156 ne fer, 127 ava r›z ha ne si 1850 y›l la r› ara s›n da mer ke zi Yoz gat
gay ri müs lim dir. Ne fer ba z›n da nü fu sun olan Bo zok Eya le ti ku rul du. 1851-1855’te
% 84,2’lik ke si mi Müs lü man, % 15,8’lik An ka ra tek rar eya let ol du. 1855-1859 y›l -
ke si mi ise gay ri müs lim di. 1518-1584 y›l la - la r› ara s›n da ise Bo zok ikin ci kez eya let
r› ara s›n da nü fus yö nün den çev re yer le - ya p›l d›. Son ola rak 1860’ta eya let olan
şim bi rim le ri ne na za ran bü yük bir ge liş - An ka ra, bu sta tü sü nü XIX. yüz y›l bo yun -
me gös te ren De ve li, 1584’te Niğ de San ca - ca ko ru du. Bu de ği şik lik ler es na s›n da
ğ› ’na bağ l› bir ka za sta tü sü ne ka vuş tu. Bo zok’un eya let ol du ğu dö nem ler de
De ve li, Bey lik ler Dö ne min de bey lik le rin Kay se ri San ca ğ› ve De ve li Ka za s›, Bo zok
sa hip ol duk la r› s› n›r la r›n ke siş ti ği bir Eya le ti ’ne bağ l›y d›.
nok ta da ol du ğu için si ya si aç› dan s›k s›k De ve li ye ni sta tü süy le bir lik te ko nu mu ve
gün de me gel mek tey di. Os man l› hâ ki mi - bü yük lü ğü iti ba r›y la Kay se ri’nin gü ney
ye ti ne geç tik ten son ra nü fus yö nün den k›r yer le şim bi rim le ri nin mer ke zi ko nu -
ken di için de bir ge liş me kat et se de si ya si mu na gel di. Kay se ri ile gü ney yer le şim
yön den pek gün de me gel me di. bi rim le ri ara s›n da bu lu nan Er ci yes Da ğ›
Tan zi mat’a ka dar ge çen za man için de ula ş› m› güç leş tir di ği için hem res mî iş le -
Ka ra man Eya le ti s› n›r la r› için de ka lan rin yü rü tü le bi le ce ği hem de ti ca ri fa ali -
De ve li ki mi za man Niğ de, ki mi za man yet le rin sür dü rü le bi le ce ği ikin ci bir mer -
ise Kay se ri San ca ğ› ’na bağ l› na hi ye/ka za kez ih ti ya c› doğ du. Böy le ce De ve li do ğu -
sta tü sün de var l› ğ› n› sür dür dü. 26 Ni san da To mar za, gü ney de Yah ya l›, ku zey ba t› -
1667 ta rih li ve Mi ra lay-› Niğ de Sey yid da ‹n ce su ve ba t› da Ka ra hi sar-› De ve li
Meh med im za l› bir arz tez ki re sin de ki bil - (Ye şil hi sar) gi bi yer le şim bi rim le ri nin