Page 216 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ ERD / 207 [687]

Konutlar, Ahırlar ve Güvercinlikler
Yerleşimde konutlar vadinin genellikle
kuzeyinde konumlanmış olup yerleşimin
en yoğun yapı grubudur. Vadinin doğu
bölümünde incelenen konutların genel-
de aynı mimari özellikleri gösterdiği dik-
kat çeker. Konutların ilk grubunu kare,
dikdörtgen ya da düzensiz planlı tek
mekânlar oluşturur. Bu mekânların bazı
örneklerde doğu-batı doğrultusunda sıra-
lanıp birbirine birer kapı ile açıldıkları
görülür. Yapıların güneyinde, doğu-batı Erdemli’de bir konut (N. Ç. Karakaya)
doğrultusunda dikdörtgen planlı “giriş
mekânı” olarak adlandırdığımız bir ön Yerleşimde manastır ve konutlara ait a-
mekân bulunmaktadır. Bazı örneklerde hırlar dışında vadide tek başına tespit e-
kare ya da düzensiz planlı giriş dilmiş bağımsız ahırlar bulunmaktadır.
mekânlarına da rastlanmaktadır. Düz ta- Ahırlar genellikle yerleşimin alçak kotla-
vanlı giriş mekânlarının güney cephesi rında yer alır. Büyük baş hayvanlar için
tümüyle açıktır. Cephenin kuzey ve gü- inşa edilen ahırların genellikle güney
ney köşelerindeki ahşap kiriş yuvaları, cepheleri tümüyle açıktır. Genellikle iki
bu cephelerin belki de ahşap paravanlar- duvar boyunca yemlikler yapılmıştır.
la kapatılmış olabileceğini düşündürür. Düz tavanlı yapılara bitişik inşa edilen
Giriş mekânlarının duvarları genelde ya- kare, dikdörtgen ya da düzensiz planlı
rım yuvarlak ve dikdörtgen nişlerle hare- mekânlar ise seyis ya da hayvan bakıcısı-
ketlendirilmiştir. Duvarlarda bazen ocak na ait olabilir. Konut ya da manastırlara
(fırın) ve su depolamaya ayrıldığını dü- bitişik olan küçükbaş hayvanlar için dü-
şündüğümüz teknelerin bulunduğu ör- zenlenen ahırlar ise genelde daha küçük
nekler de vardır. Giriş mekânları, konut- boyutlardadır. Güvercinlikler ise vadinin
larda günlük yaşamın önemli bir bölü- kuzey bölümünde genellikle en yüksek
müdür. Mekânın duvarlarında yarım yu- kotlardadır. Mekânların duvarlarında ge-
varlak ya da dikdörtgen nişlerle birlikte, nellikle aynı derinlikte küçük boyutlarda
gecelemeye ayrıldığını düşündüğümüz çok sayıda dikdörtgen nişler kuşlar için
düz tavanlı, dikdörtgen ve kare planlı yapılmıştır.
mekânlara açılan kapılar vardır. Bu Kaynakça: Asutay-Flessig, N. “Kapadokya’da
mekânların duvarlarında da yarım yuvar- 11. Yüzyıl Resim Sanatına bir Örnek; Kayseri’nin
lak ve dikdörtgen küçük nişler ile birlikte Soğanlı Köyü’nde Küçük Geyikli Kilise (Melek-
li Kilise)” Sanatın Ortaçağı (ed. E. Akyürek),
depolamaya ait büyük nişler de yer al- 1993, 105-117; Asutay-Flessig, N. Templonan-
maktadır Mekânların sayısı 1-3 arasında, lagen in den Höhlenkirchen Kappadokiens,
ailenin nüfusuna göre değişir. Kimi ör- Frankfurt 1996; Canverdi, A. Kapadokya Böl-
neklerde bu mekânların neredeyse tüm gesi Güzelöz (Mavrucan) ve Ortaköy Mev-
kiindeki Kiliselerin Duvar Resimlerindeki
aileyi içine alacak kapasitede, büyük ya- Sahnelerin İkonografisi, Erciyes Üniversitesi,
pıldığı dikkat çeker. Vadinin batı bölü- Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabi-
mündeki konutlar doğudaki konutlara lim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Te-
nazaran daha komplike ve çok katlı yapı- zi), Kayseri 2005; Esin, U. “Tarihöncesi Çağ-
lardır. Doğu-batı doğrultusunda giriş ların Kapadokyası” (ed. M. Sözen) Kapadok-
ya, İstanbul 1998; Hild, F., Restle, M. “Kappado-
mekânlarına açılan ikiden fazla kare, dik- kien” Reallexikon zur Byzantinischen Kunst
dörtgen veya düzensiz planlı mekânlar 3 (1980), 968-1116;Hild, F. Das Byzantinische
birbirine açılır. Mekânların duvarlarında Strassensystem in Kappadokien, Wien 1977;
çeşitli boyutlarda niş ve sekiler ile birlik- Hild, F.,Restle, “M. Tabula Imperii Byzanti-
ni”, Kapadokien, 2, Wien 1981;Jerphanion, G.
te zeminde ağızları ahşap birer kapakla “Une Nouvelle Provencede I’art Byzantien”;
kapatılan kuyular yer alır. Les Eglises Rupestires de Cappadoce, 2, Pa-