Page 211 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[682] 202 / ERD KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

miştir. Duvar resimlerinin tümü yoğun is rinden oluşmaktadır. Yapıda toplam 54
tabakası altında olduğundan sahne ve fi- figür ile 3 sahne resmedilmiştir. Yapının
gürler güçlükle tespit edilmiştir. Yapının apsis ve yan apsislerinin yarım kubbesin-
tonozunun batı yarısında, güneyde Anas- de büst şeklinde melek figürleri tasvir
tasis (İsa’nın Cehenneme İnişi), kuzeyde edilmiştir. Alt şeritlerde ise havari, Anna
Çarmıhta İsa sahneleri vardır. Tonozun ve Ioakim figürleri bulunur. Alt şeridin
doğu yarısı ise Göğe Çıkış sahnesine ay- orta bölümünde apsiste Pantokrator İsa,
rılmıştır. Tonozun batı yarısındaki, konu diakonikonda Hodegetria Meryem, prot-
olarak zıt iki bayram sahnesinin karşılıklı hesiste ise Blakhernia Meryem vardır.
olarak resmedilip, liturjik ilişki içinde Yapının apsis, prothesis ve diakonikonun
birbirine bağlanması genelde 11. yüzyıl apsis kemer iç yüzeylerinde Aziz Antoni-
sonrası resim programı özelliğidir. Kili- us, Ephraim, Eutymios, Theodosius, Sa-
senin doğu duvarındaki alınlıkta, tonoz- bas, Arsenius olmak üzere keşiş azizlerin
daki Göğe çıkış sahnesine ait orans duru- tasvir edildiği dikkat çeker. Diakoniko-
şunda Meryem ile iki yanında melek fi- nun apsis kemerinin güney söve iç yüze-
gürleri görülür. Burada olduğu gibi sah- yinde elinde kadeh ve kaşık ile Aziz Zosi-
nenin farklı mimari birimlere yayıldığı mas tasvir edilmiştir. Thierry, burada Mı-
örnekler genellikle 11. yüzyıl sonrasına ta- sırlı Meryem’in Komünyonu sahnesinin
rihlenmektedir. Bu tasvirin altındaki şe- tasvir edilmiş olabileceğini söyler. Figü-
ritte ise muhtemelen aralarında haç bulu- rün karşısında muhtemelen Mısırlı Mer-
nan Konstantin ve Helena figürleri son- yem bulunmaktaydı. Prothesisin apsis
radan açılan bir nişle tahrip edilmiştir. kemerinin kuzey sövesinde sakalsız, dal-
Yapının kuzey duvarında, batıdaki arko- matik giymiş küçük boyutta iki figür tas-
solium kemer yüzeyinde Meryem’in ölü- vir edilmiştir. Figürlerden birinin göğüs
mü yani Koimesis ile niş duvarında De- hizasındaki sağ elinde haç bulunmakta,
esis (Yakarış) sahneleri bulunmuştur. diğer elinin avuçiçini seyirciye yönelik
Her iki sahne de buradaki mezar nişinin tutmaktadır. Thierry, burada, tasviri ya-
işlevini vurgular. Yapının batı alınlığında- pılan kişilere ait mezarların bulunabile-
Erdemli Oniki Havari Kilisesi ki sahne, Suret değişimi yani Metamor- ceğini söyler. Yapının kuzey duvarında
planı (çizim: N. Ç. Karakaya)
fosis olabilir. Alt şeritte çok az belirgin Aziz Niketas ve Deesis (Yakarış) sahnesi
olan altı havari ve meleğin bulunduğu tespit edilmiştir. Batı duvarda kısmen gü-
sahnenin konusu ise henüz tespit edile- nümüze gelebilen asker Aziz Georgios
memiştir. Güney duvarda, ayakta cephe- da bulunduğu duvarın önündeki mezarı
den tasvir edilmiş asker aziz ve martir bekleyen figür olarak tasvir edilmiştir.
tasvirleri çok az belirgindir. Resimlerin Güneydeki arkosoliumun duvarında bu-
özellikleri, kiliseyi 11–12. yüzyıllar arasına lunan Azize Thecla, Paraskevi ve Euphe-
tarihlememizi sağlar. mia ölen için Tanrı’ya yalvaran aracı ve
Oniki Havari Kilisesi koruyuculardır. Yapının düz tavanında
Vadinin batısında yer alan Oniki Havari ayakta cepheden on iki havari vardır. Ta-
Kilisesi, kuzey-güney doğrultusunda dik- vanın güney bölümünde ise martir tasvir-
dörtgen planlıdır. Yapının doğusunda leri bulunur. Üslup ile birlikte ikonogra-
yaklaşık eş boyutlarda merkezi içerde üç fik özelliklerin yoğunlukla 12–13. yüzyıl-
apsisi vardır. Apsislerden kuzey ve eksen- lara tarihlenmesi, resimler ile birlikte ki-
deki arasında bir geçit mevcuttur. Kilise- liseyi bu yüzyıllar içinde değerlendirme-
ye, güney duvarda eksenin batısında, batı mizi sağlar.
duvarda ise eksenin güneyinde olmak ü- Aziz Eustathios Kilisesi
zere iki açıklıkla girilir. Zeminde ve gü- Vadinin doğu ucunda yer alan Eustathios
ney duvarda, doğuda yer alan arkosolium Kilisesi, kuzey-güney doğrultusunda dik-
içinde mezarlar yer alır. dörtgen planlıdır. Yapının doğusunda,
Erdemli Oniki Havari Kilisesi Kilisedeki resim programı yoğunlukla a- merkezde ve kuzeyde olmak üzere yakla-
tavanındaki havariler
(N. Ç. Karakaya) ziz, azize, martir, keşiş ve havari figürle- şık eş boyutlarda, merkezi içerde, iki ya-