Page 316 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSERİ ANSİKLOPEDİSİ FIK / 307 [787]

tumları sonucunda İbrahim Efendi* maka- alındığından, bu fıkralar, Kayserili’nin
mı terk etmek zorunda kaldı. Bir rivayet yaşamına ait kesitleri sunması açısından
şeklinde nakledilen bu olay, ne derece da kıymet taşımaktadır. Ayrıca fıkralarda
gerçeğe uygundur bilinmez ancak kesin gülmeye sebep olan hususları üstünlük,
olan bir şey varsa o da Feyzullah Efendi’- uyumsuzluk ve rahatlama kuramlarına
nin başkanlığının fazla uzun sürmemesi- göre yorumlamanın mümkün olduğunu
dir. Gültepe Parkının yapımı sırasındaki da söyleyebiliriz.
kamulaştırmada kendisine haksızlık yapıl-
dığını iddia eden Hacı Mehmed Efendi Kayseri Fıkralarından Örnekler:
isimli bir kişinin çizdiği park projesinin
Feyzullah Efendi’nin projesinin yerine Övünmek Gibi Olmasın Diye
Mutasarrıf Muammer Bey tarafından ka- Öğretmen, okula yeni gelen öğrenciler-
bul edilmesi vali ile belediye başkanının den memleketlerini sorarken sıra Kayse-
aralarının açılmasına sebep oldu. Bu ger- riliye gelince:
ginlik Belediye Başkanı Feyzizade Feyzul- - Manisa’lıyım diye atar…
lah Efendi’nin başkanlıktan ayrılmasıyla Bu öğrencinin Kayserili olduğunu bilen
sonuçlandı (1909). arkadaşları gülüşürler. Bunun sebebini
Kaynakça: Satoğlu, Ansiklopedi; Çalışkan, soran öğretmene çocuklardan biri: “Arka-
Kayseri Belediyesi, daş yalan söyledi; o Manisalı değil, Kayse-
ŞÜKRÜ ÖZTÜRK
rili.” Öğretmen Kayserili öğrenciye:
- Oğlum Kayseriliymişsin de neden Ma-
FIKRALAR nisalıyım diyorsun?
Kısa ve özlü anlatımı olan nükteli, güldü- - Övünmek gibi olmasın diye, efendim!..
rücü hikâye; anekdot şeklinde tanımla-
nan fıkralar içinde Kayseri fıkralarının
önemli bir yeri vardır. Kayserili’nin tica- Çünkü Fabrikanın Sahibi De…
ret hayatındaki zekâsını ve kabiliyetini Kayserilinin biri Amerika’ya gider. Yirmi
anlatan, karşılaştığı durumları kendi lehi- yıldan beri Amerika’da kalan hemşehrisi-
ne çevirebilme gücünü ve yeteneğini gös- ni görür. Konuşma arasında hemşehri-
teren çok sayıda fıkra bulunmaktadır. sinden yirmi yıldan beri ne iş yaptığını
Aralarında dinî, meslekî ortak noktaları sorar. “Bir fabrikada işçiyim^cevabını
bulunan bir topluluğa mensup fertler et- alır. Birden sinirlenen Kayserili:
rafında teşekkül eden fıkralar arasında - Yirmi yıldan beri çalışıyorsun da, hâlâ
tasnif edilen bu fıkraların halkın kendisi- fabrikanın sahibi olamadın mı? Ne biçim
ni temsil etme gücünü verdiği bir tipe, Kayserililik bu? Ayıp sana!..
ana tipe bağlı bir şekilde anlatıldığı görül- - Hemşehrim der, bu fabrikanın sahibi
mektedir. Fıkra tiplerinin sınıflandırılma- olmama imkân yok!
sında ‘bölge ve yöre tipleri’ içinde değer- - Merak ve hayretle.
lendirilen “Kayserili fıkra tipi”nin fıkra- - Neden yahu? diye soran Kayseriliye
lardaki ortak vasfı, ‘uyanıklık’, ‘kurnazlık’ arkadaşı: Kazım Yedikçioğlu’nun
ve ‘gözü açıklık’ olarak nitelendirilmek- - Çünkü, fabrikanın sahibi de Kayserili!.. fıkralar kitabı
tedir. Fıkranın estetiğini, fıkrada yer alan
‘çatışma’nın oluşturduğu gerçeğinden Okuma Yazmam Yok Ama…
hareketle fıkralara bakıldığında, “Kayse- Kıtada komutan, okuma bilenlerle, bil-
rili fıkra tipi”ne yüklenen uyanık, kurnaz meyenleri ayırırken, bizim Kayserili de
ve gözü açık gibi nitelemelerin, fıkralarda okuma yazması olanların tarafına geçer.
çatışmayı yarattığını ve fıkraların temelini Durumdan kuşkulanan komutan sorar:
oluşturduğunu söyleyebiliriz. Fıkraların - Okuman-yazman var mı senin?
geneline baktığımızda tek bir olay üzeri- Kayserili kendine güven içinde cevap
ne kurulduğunu, bir tez ve bir de karşı verir:
tezden oluştuğunu görmekteyiz. Fıkraları - Komutanım.. okumam-yazmam yok
oluşturan hikâyenin özü gerçek hayattan amma, Kayseriliyim!