Page 81 - kayseri-medeniyetlerin-besigi

kayseri tariHi | kurtuluş savaşı’nDa kayseri
hIstory of KayserI | KayserI In the War of IndePendence 81

etmesi ve işgal sırasında mağdur olan insanların Kayseri’ye göçmeleridir. houses of the Armenians were given instead. When the Armenians came
Göçler sebebiyle, şehirde pahalılık arttı, un ve ekmek sıkıntısı başladı. back to their homes, the Turks remained houseless because their homes
Tehcir sonrası, Mütareke yıllarında Kayseri’ye geri dönen Ermeni- were expropriated. The absence of a strong government, the failure of
lerin ortaya çıkardığı ev sorunu, dönemin sorunlarından birisidir. Zira the government to solve the Armenians' problems made some of the
tehcir olan Ermenilerin evleri, Kale içindeki Türk ailelerine verilmiştir. Turkish families to be left in hunger, poverty, illness, lack of care as well
Türk ailelerin evi istimlak edilmiş, yerine boş olan Ermenilerin evleri as homeless.
verilmiştir. Ermeniler geri dönünce evlerine oturmuşlar, bu defa da Another problem experienced in Kayseri is that the government of
evleri istimlak edildiği için Türkler açıkta kalmıştı. Güçlü bir hükü- İstanbul after Mondros Agreement inviting the people to İstanbul who
metin olmayışı, Ermenilerin sorunlarını öncelikli çözme yanlısı bir had taken the forefront in the struggle with the Armenians before. These
hükümetin olması, Türk ailelerin bir kısmını açlık, sefalet, hastalık ve people did not want to be tried in Divan–ı Harp (court) in Istanbul. There
bakımsızlığın yanında, evsiz–yurtsuz da bırakmıştı. were many people from the tradesmen and merchants as well as govern-
Kayseri’de yaşanan bir diğer sıkıntı; Mondros Mütakeresi’nden sonra ment officials such as district governor, police director, and head of the
iş başına gelen İtilafçı İstanbul Hükümeti’nin daha önce Ermenilerle township. As in all of Turkey, the winds of revenge from the young Turks
yürüttükleri mücadelede ön plana çıkmış olanları, İstanbul’a çağırma- were blowing in Kayseri. This situation has led to the fact that many capital
sıydı. Bu kişiler, İstanbul’da Divan–ı Harpte yargılanmak isteniyordu. owners of Kayseri escaped from the city and therefore the economy of
Bunların içerisinde mutasarrıf, kaymakam, polis müdürü, nahiye the city got worse.
müdürü gibi devlet görevlilerinin yanında esnaf ve tüccarlardan da Another negative development in terms of Kayseri; Haçin (now Saim-
bir çok insan bulunuyordu. Bütün Türkiye’de olduğu gibi, Kayseri’de beyli) located in the south of Kayseri was transformed into a fortress of
de eski ittihatçılardan intikam alma rüzgârları esiyordu. Bu durum, Armenians. The behavior of the Armenians in the French patronage in
Kayserili bir çok sermaye sahibinin şehirden kaçmasına, dolayısıyla Khachin provoked a reaction especially in Develi. The Develilians, who
şehrin ekonomisinin daha da kötüleşmesine yol açmıştır. founded an organization under the name of Jamaat–i Islami, brought
Kayseri açısından başka bir olumsuz gelişme; Kayseri’nin güne- the military forces to the square and began to fight against the French.
yinde bulunan Haçin’in (şimdiki Saimbeyli) Ermenilerin kalesi haline First of all, Rumlu (now Bakırdağ), then Feke area was rescued from the
dönüşmesiydi. Haçin’de Fransız himayesindeki Ermenilerin taşkınlıkları, occupation. In Haçin the Armenians were kept under siege for eight
özellikle Develi’de tepki uyandırmıştır. Cemaat–i İslâmiye adı altında bir months. After the tough struggle, the rescue of Haçin relieved Kayseri.
teşkilat kuran Develililer, milis kuvvetler meydana getirip, Fransızlar'a This activity in Develi made a kind of trigger in Kayseri and Kayseri Mayor
karşı mücadeleye başladılar. Önce Rumlu (şimdiki Bakırdağ), sonra Feke Rıfat Çalıka contacted İzmir Müdafaa–i Hukuk–ı Osmaniye and Konya
kazası işgalden kurtarıldı. Haçin’de Ermeniler sekiz ay kuşatma altında Redd–i İlhak society.
tutuldu. Yapılan çetin mücadelenin ardından, Haçin’in kurtarılması, The soldiers returning from the war in Kayseri with the spirit of
Kayseri’yi de rahatlatmış oldu. Develi’deki bu girişim, Kayseri içinde national independence, established the Ihtiyat–ı Zabitan (Teavün) Society.
bir nevi ateşleme görevi yaptı ve Kayseri Belediye Başkanı Rıfat Çalıka, Although it was originally founded as a charity organization, after a while
İzmir Müdafaa–i Hukuk–ı Osmaniye ve Konya Redd–i İlhak Cemiyeti the community in the Kayseri Kiçikapı district became a place where intel-
ile temas kurdu. lectuals and elders of the city came together to talk about the country
Millî bağımsızlık ruhuyla Kayseri’de savaştan dönen subaylar, affairs. Many members of the Society participated in the Kuva–yı Milliye
İhtiyât–ı Zabitan (Teavün) Cemiyet kurdular. Başlangıçta bir yardım as volunteers. Members of the society have even set up a voluntary reg-
cemiyeti olarak kurulmasına rağmen, bir süre sonra Kayseri Kiçikapı iment to take part in the suppression of the Yozgat Çapanoğlu rebellion.
semtindeki cemiyet, şehrin aydın ve ileri gelenlerinin bir araya gelip, However, the rebellion was suppressed without the need for support.
memleket meselelerini görüştükleri bir yer haline geldi. Cemiyet üyele- Again, some members of the society joined the war against Armenian in
rinin bir çoğu gönüllü olarak Kûva–yı Milliye’ye katıldılar. Hatta cemiyet Haçin. It was also contributed by the young members of the society from
üyeleri Yozgat Çapanoğlu İsyanı’nın bastırılmasında görev almak için the publication of the “Towards Adana” newspaper, which was first Sivas
bir gönüllü alayı bile kurmuşlardır. Ancak, bu desteğe ihtiyaç duyul- Police Chief and then Mazlum Rasim, who was appointed by Atatürk to
madan, isyan bastırıldı. Yine, cemiyet üyelerinden bazıları, Haçin’deki the Ihtiyât–ı Zabitân Cemiyeti initiated.
Ermeniler'e karşı yapılan savaşa katıldılar. Önce Sivas Polis Müdürü Ihtiyât–ı Zabitân Cemiyeti opened read–write courses in Kayseri
olan, sonra Atatürk tarafından İhtiyât–ı Zabitân Cemiyeti’nin başına and took over the administration of “Daru'l–Eytam” where the orphan
getirilen Mazlum Rasim’in çıkardığı “Adana’ya Doğru” gazetesinin children stayed.
çıkartılmasında da Cemiyetin genç üyelerinin katkısı oldu. The occupation of İzmir by Greek was met with reaction in Kayseri as
it was in the whole country. Telegraphs of reactions to the representatives
of the allied states were sent. When an outdoor protect was not allowed,