Page 303 - kayseri-sehri

Sonuç

Tarh dönemlerde, sosyo–ekonomk, coğraf ve nhayet stratejk konumundan
dolayı, ç ve dış kalenn dayanıklılığına, daha doğrusu şehre yapılacak dış saldırılara
karşı savunma faalyetlerne önem verlmştr. Bunun çn tabyaların nşa edlmes,
askerî önlemlern alınması ve öneml sayıda asker bulundurulması gerekmekteyd.
Alınan önlemler netcesnde Kayser halkının toplumsal yapısı korunmuş ve vlayetn
sosyal düzenn bozan aşretler kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Ancak bütün bu
önlemlere rağmen şehr halkı, XIX. yüzyılda etrafını çevreleyen konar–göçer aşretle-
rn tazyklernden ve ekonomk olarak yaptıkları tahrbattan kurtulamamıştır. Şehrn
hemen her tarafını saran bu göçebe aşretlerden ötürü sağlıklı br nüfus ya da verg
tahrr yapılamamış, bu durum da çoğu zaman ekonomk kayıplara neden olmuştur.
Osmanlı Hükümet, bu kayıpların önüne geçeblmek çn, aşretler skâna tab tutmaya
ve onları devlete taatkâr unsurlara dönüştürmeye çalışmıştır. Bu aşretlern ve özellkle
1853 Kırım Savaşı’ndan sonra KaÝaslardan gelen göçmenlern skânı meseles, yönetm
uzun yıllar uğraştırmıştır.
Ülke genelnde olduğu gb Kayser’de de ekonom kötü olmasına rağmen, şehrn
üretm ve hracat hacmnn yükselmes çn yol yapım faalyetler, Rum ve Ermen asıllı
Kayserl tüccarlara tanınan kolaylıklar, XIX. yüzyılın ortalarına doğru daha çok dkkate
alınmaya başlanmıştır. Bu çalışmalarda, askerî kaygılar da göz önüne alınarak, hem
ulaşım hem de haberleşme ülke çersnde yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda
1869’da Kayser’ye lk telgraf hattının çekldğ belgelerden anlaşılmaktadır.

Temel geçm kaynağı tarım ve hayvancılık olan Kayser’de, el sanatları le küçük ve
orta ölçekl sanay dalları da faalyetlern sürdürmüştür. Hayvancılığın yoğun olduğu
Kayser’de özellkle sucuk ve pastırma malatı le debbağhanelerde mal edlen der,
şehrn ekonomsnde öneml br yer tutmaktadır. Cehrîlk ve baruthanedek barut üretm
le güherçle üretm, halı ve klmclk, yün ve yünlü mamuller de Kayser sanaysne
damgasını vurmuştur. Kayser’de mal edlen ve üretlen bu ürünler sadece şehrn ht-
yacını karşılamakla kalmamış aynı zamanda Anadolu şehrlerne, komşu devletlere ve
Avrupa’ya kadar hraç edlmştr. Bu faalyetler Kayser’y sadece kendne yeten br şehr
olmakla sınırlamamış mparatorluğun ekonomsne de katkı sağlayan üretken br şehr
ntelğn de kazanmıştır. İdar ve syas kurumsallaşma anlamında en öneml değşm
ve dönüşümünü Tanzmat le brlkte gerçekleştren Kayser, Islahat Fermanı ve gay-
rmüslm nüfus sebebyle, dış devletlern müdahale alanı olmaktan kurtulamamıştır.
Özellkle ncelenen dönemn (1830–1860) hemen akabnde Kayser’de açılan msyoner
ve gayrmüslm okullarının menf faalyetler, ahalnn geleneksel hoşgörü anlayışını
olumsuz yönde etklemştr.

303