Page 300 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
11 tüfenkç, 9 oturakçı (emekl), 2 fşenkç, 5 saçmacı, 37 dellal, 1 dellal başı, 5 hanedan,
2 mevlev şeyh, 4 fenerc, 50 keçec, 14 çanakçı, 9 terşec 7 naalçacı, 5 zenblc, 2 çorapçı,
68 ekmekç, 1 ekmekç çırağı, 18 tuzcu, 9 uncu, 8 leblebc, 7 fırıncı, 13 kebapçı ve 25
kasap bulunmaktadır. 136

Kayseri’de Tekelciliğe Bir Örnek
İktsad termnolojde tekelclğe monopol pyasası, satıcıya da monopolcu tabr
kullanılmaktadır. Tcar pyasalarda eksk rekabet anlamına gelmektedr. Osmanlı tab-
ryle “nhsarcı” veyahut “yed– vahd”, şmdk deymle tekelclk anlamına gelmektedr.
Kelme, tek satıcı, grş engelleyc, yakın kames olmayan malların nhsarı anlamına
da gelmektedr. Osmanlı Dönem’nde tekelclkle lgl örnekler arşv veskalarında
bulunmaktadır. Ntekm Kayser ve çevresnde kahve satışına sınırlama getrldğ,
daha doğrusu kahve tcaretnn br şahsa hale edlerek dğer tacrlern kahve satışına
engel olunduğu anlaşılmaktadır. Bu da haksız kazanca sebebyet vermş ve tüketcy
mağdur etmştr.

İzmr’den Elan Bazrgan tarafından 21 Şubat 1841 tarhnde Sadâret’e yazılan arzu-
halde, Babıal’nn blgs dışında Kayser’de tcaretn tekelleştğ ve tcaret usulüne aykırı
br sstemn yürürlükte olduğundan bahsle Osmanlı sınırları dâhlnde satışı yapılan
öneml ürünlerden olan kahvenn satışının yasaklandığı belrtlmektedr. Dlekçenn
devamında, Kayser’de kahve satışının altmış bn kuruş bedelle br şahsa hale edldğ
de fade edlmektedr. Bu durum ahal ve sar tüccarı zarara uğratmakta, tcarette fırsat
eştlğn ve rekabet ortadan kaldırmaktadır. Bunun önlenmes çn gerekl tedbrlern
alınması tavsye edlmektedr. 137

Zamantı Nehrinin Kayseri Ovasına Akıtılma Düşüncesi
Kayser’de zraatı canlandırmak üzere Kayser yakınından geçen sularla arazy sula-
mak üzere 14 Ağustos 1838’de bazı projeler düşünülmüştür. Bunlar arasında en önemls,
Kayser’ye on k saat mesafede bulunan “Zamantı Nehr– Kebr” suyunun Kayser’ye
akıtılma projesdr. Tarım alanında büyük katkı ve fayda sağlayacağı mülahazasıyla
masrafı ahal tarafından karşılanmak üzere daha önce brkaç kez keşf de yapılmıştır.

136 BOA. NFS. d. 1988. [5 Zlhcce 1246/17 Mayıs 1831].
137 BOA. C. İKTS. 1846. [29 Zlhcce 1256/21 Şubat 1841].

300