Page 296 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
Tanzmat’la beraber Osmanlı yönetm üretm artırmak ve ürünler tanıtmak çn
olumlu bazı grşmlerde bulunmuştur. Balkan kentlernde açılan panayırlara katılma-
nın yararları görüldüğünden, 1851 yılında Londra’da açılan uluslararası sergye zraat
ürünler göndermştr. 1855 yılında Pars’te açılan Üçüncü Uluslararası Serg’ye de 200
kalem mal le katılınmıştır. Kayser’den de bu sergde tanıtılmak üzere çeştl mallar
gönderlmştr. 112

Zaman zaman tüccarların bazı şkâyetler de görülmektedr. 1847 yılında, Adana’dan
pamuk alıp Samsun’a satmaya götüren tüccarların Adana gümrüğüne gümrük ücret-
lern vermelerne rağmen Samsun Gümrüğü’nün de gümrük vergs stemes şkâyete
konu olmuştu. Tüccarın bazen eşkıya tarafından soyulduğunu gösteren belgeler de
113
mevcuttur. Karaman cvarında soyulan Tüccar Esharoğlu Hacr’n eşyaları eşkıyanın
elnden alınarak kendsne teslm edlmş ve bu cürmü şleyen eşkıya tafes cezaya
çarptırılmıştır (1857). 114
Kayser’de tcar emtanın genelde gayrmüslmlern elnde olduğu arşv veska-
larından anlaşılmaktadır. 23 Aralık 1856’da Kayser Sancağı merkeze bağlı Tavalus,
Zencrdere (Zencdere) ve Talas köyler Hrstyan ahals bn k yüz haney geçkn olan
halkı genelde ürettkler tcar mallarını Yozgat kasabasına götürerek buğday, tereyağı,
peynr ve sar mallarla trampa usulüyle değştrmektedr. Tcaret yoluyla elde ettkler
malların br kısmını çoluk çocuklarının aşesne sarf etmekte ve ger kalan kısmını da
çarşı–pazarlarda para karşılığı satmaktaydılar. Bahs geçen tacrler, genelde mübadele
yoluyla elde ettkler erzak ve zahrey başka yerlere nakletmeyp Kayser merkeznde
satışa sunmaktaydı. Mübadele yoluyla elde ettkler malları ç pyasada satışa sunduk-
ları çn dğer esnaf mağdur oldukları gerekçesyle buna engel olmaktadır. Adı geçen
köylüler mübadele yoluyla elde ettkler zahre ve erzakı y br fyata pazarlamak ve
dışarıya hraç etmek üzere kendlerne zn verlmes talebnde bulunmuşlardır. 115
c) Tcarette ݲas: Tcaret le uğraşan tüccarın zaman zaman bazı sebeplerden ötürü
Ëas konumuna düştüğü görülmektedr. 25 Mayıs 1847’de Polçec Manuk veled Yorg
Tcaret Nezaret’ne yazdığı arzuhalde; Ëas eşğnde olduğunu ve borcunun tehr edl-
mesn stemektedr. Bu konuya dar başka br örnek de 24 Ekm 1850 tarhl br arşv
116
belgesnde geçmektedr. Hacı Yusuf oğlu İbrahm adlı br şahıs Sultan Abdülmecd’e
yazmış olduğu arzuhalde, kendsnn Kayser tüccarlarından olup uzun süre tcaretle
uğraştığını, lahî br kaza sonucu bütün servetn kaybettğn ve brçok kşye borçlu

112 Çadırcı, 358.
113 BOA. A. DVN. 15/49. [10 Rabulahr 1262/7 Nsan 1846].
114 BOA. A. MKT. DV. 115/32. [18 Muharrem 1274/8 Eylül 1857].
115 BOA. HR. MKT 172/55. [25 Rabulahr 1273/23 Aralık 1856].
116 BOA. A. DVN. 26/64. [9 Cemazeylahr 1263/25 Mayıs 1847].

296