Page 61 - kayseri_sehitleri

Kıbrıs Savaşı

Kıbrıs‘ta devam eden Rum saldırıları neticesinde Türkiye 15 Şubat’ta Kıbrıs’a müdahale etmeyi
düşünmüş ancak “Güvenlik Konseyi” tarafından engellenmiş, 4 Mart 1964’te 8 maddelik bir
anlaşma ile barış gücü kurulmaya çalışılmıştır. Ancak bu süreçte Rum kesimin yapmış oldukları
saldırılar ve tahrikler durmadığı gibi Yunanistan bütün kanunsuzluklarına göz yummuş ve
Birleşmiş Milletler de ilk etapta herhangi bir müdahale girişiminde bulunmamıştır. Yaşanan
bu olaylar neticesinde Türkiye’nin Kıbrıs müdahalesi kararı alması üzerine, Amerika Başkanı
harekete geçerek ünlü “Johnson Mektubu” nu göndermiştir. Bu mektubun gönderilmesi ile
ortaya mektup hadisesi çıkmış ve Türkiye Cumhuriyeti’nden Kıbrıs’a müdahale yapılması
sonucunda Amerika tarafından Türkiye’ye ambargo koyacaklarını ifade etmiştir. Nitekim
Türkiye’nin kararlı tavrı değişmemiştir. Zira Türkiye’nin kararlı tutumu neticesinde Amerika
1975-78 yılları arasında ambargo uygulamasını gerçekleştirecektir.
Yaşanan 1964 buhranından sonra 15 Kasım 1967 günü, Kıbrıs Rumları Kıbrıs’a teşkilatlan-
dırılan Rum Milli Muhafız Kuvvetleri, Türklerin toplu olduğu Boğaziçi ve Geçitkale köylerine
karşı harekete geçmişlerdir. Bundan dolayı Türk Hükümeti, 15-16 Kasım gecesi bir değerlen-
dirmede bulunarak Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesine dair var olan
66. madde gereğince Kıbrıs’a müdahale etme yetkisini almıştır. 18 Kasım günü Türk jetleri
16
Kıbrıs adası üzerinde alçak uçuş yapmışlardır. Türkiye ve Yunanistan arasındaki bu gerginlik
üzerine Amerika Başkanı Johnson, devreye girerek anlaşma ile buhran ortadan kalkmıştır.
Kıbrıslı Türkler 1960 anayasasının bütün kuralları uygulanıncaya kadar Kıbrıs Geçici Türk
Yönetimi’ni kurmuşlardır. 17
Türkiye’de 15 Temmuz’da Yunan Subayları ve fanatik eokacılar yönetiminde Milli
Muhafız Ordusu’nun Kıbrıs’ta darbe faaliyetlerine girişmesi üzerine çalışmalar başlamıştır. 61
Bunun üzerine Türkiye İngiltere’ye durumu bildirmiş olmasına rağmen, kayıtsız kalması
ve görüşmelerden sonuç çıkmaması sonucunda 20 Temmuz 1974 tarihinde müdahalenin
nedenlerini de ortaya koyarak harekâtı başlatmıştır. Askerî üstünlüğü eline alan Türkiye
Cumhuriyeti Girne’den Küçük Kaymaklı’ya kadar ilerlemiştir. 22 Temmuz tarihinde yapılan
ateşkes ile 1. Kıbrıs Harekâtı sona ermiş ve Türkiye 40.000 kişilik kuvvet yığmaya, 300 tank
göndermeye muvaffak olmuştur. Bunun üzerine Birleşmiş Milletler Konseyi 20 Temmuz’da
toplanıp ateşkes yapılması kararını almış Türkiye Cumhuriyeti ise ateşkese ve alınan kararlara
uyacağını açıklamıştır.

CENEVRE GÖRÜŞMELERI (25-30 TEMMUZ 1974)

Taraflarca imzalanan anlaşma olmasına rağmen Rum ve Yunan tarafları antlaşmaya uyma-
mış ve ihlal etmişlerdir. Bunun üzerine Türk birlikleri tekrar harekâta başlayarak, Magosa ve
Lefke’ye varmışlar ve harekât başarıyla sonuçlanmıştır. Yapılan bu anlaşma ile Kıbrıs Cum-
huriyeti Türk ve Rum olmak üzere iki muhtar idarenin mevcut bulunması kararlaştırılmıştır.

16 Armaoğlu, s. 953.
17 Armaoğlu, s. 955.