Page 9 - Vakıf Roma Rakamlı Sayfalar

mukarrernameleri varsa aynen korunmuĢ, vakıf olduğunu çeĢitli yollarla ispat ettikleri takdirde yeni
sultanlar tarafından mukarrername ve fermanlar verilmiĢtir.
Karaman Vakıfları Defteri'nde cami, medrese, türbe, tekke ve Kur'an cüzü okuma vakıfları bol

bol görülmektedir. Daha sonraki dönemlerde, yani Osmanlı devrinde çok ilginç vakıflara
rastlanmaktadır. Hayvanlara yem temin için, kuĢlara su vermek için, insanlara su ve Ģerbet dağıtmak
için kurulan vakıflar görülmüĢ, hatta yoksul ve öksüz kızların evlenmelerini sağlamak ve çeyizlerini
hazırlamak için kurulan (Molla Çelebi Vakfı), hizmetçilerin evde kırdığı Ģeylerin tazmin edilmesi,

borçlu olarak hapse düĢenlerin borçlarının ödenmesi (Kili Nazırı Mustafa Ağa Vakfı), fakir
çocuklarına, dullara ve yaĢlılara elbise ve zahire temini için (Züleyha Hanım Vakfı) kurulan vakıflar da
vardır. Karaman vakıfları içinde belki de en ilginç olanlardan biri, ortada kalmıĢ ölülerin defnini ve
cenaze masraflarını karĢılamak üzere Aksaray'da kurulan vakıftır. (Vakf-ı Kefen-bahâ-i gurebâ ve

Vakf-ı Gülâb bahâ-i mevtâ).
Kültür tarihimizin kara lekelerinden biri Osmanlı tarihinin çok önemli belgelerinin 1931 yılında
Bulgaristan'a hurda kağıt sayılıp satılmasıdır. Arabalara yüklenerek Sirkeci'deki tren istasyonuna
getirilen ve vagonlara yüklenerek yola çıkarılan Osmanlı dönemine ait bu çok önemli belgeler,

dökülüp saçılarak Bulgaristan'a gönderilmiĢtir. Bunlar arasında vakıf defterleri, mülknameler, önemli
fermanlar, 500'den fazla defter (ki, bunların çoğu saraya ait ehl-i hiref defterleridir) ve bir milyondan
fazla belge bulunmaktadır. Hemen ardından zamanın hükumeti müdahale ederek Bulgaristan'dan
istemiĢse de çok az bir miktarı geri gönderilmiĢtir. Ġncelenmesi için Viyana'ya gönderilen yüklü

miktardaki belge, öğrendiğimiz kadarıyla Viyana'da kalmıĢtır. Bugün Bulgaristan'ın baĢkenti Sofya'da
bulunan Kiril ve Metodiy Kütüphanesi ġarkiyat Bölümü'nde 500'den fazla defter ve bir milyonu aĢkın
belge bulunmaktadır.
Türkiye ile Bulgaristan devleti arasında yapılan anlaĢma gereği 1993 yılında ilk defa resmi

olarak bu belgeleri görmek ve araĢtırmak üzere Bulgaristan'a gittiğimizde bir miktarının fotokopisini
getirmek mümkün oldu. Bu çerçevede defter serisinde 713 numarada bulunan eski tarihli Karaman
Vakıfları ve Mülk Defteri dikkatimizi çekmiĢti.
Bulgaristan Kiril ve Metodiy Kütüphanesi katalogunda bu defterin tarihi 877/1472-3 olarak
3
kayıtlıdır. Biz de bu tarihi Bulgaristan'daki Osmanlı Evrakı adlı kitabımıza almıĢtık. Defterin baĢ
tarafında dua bölümünden sonra nasıl yazıldığına dair ibare vardır, ancak çürük olması dolayısıyla
satırların üçte biri okunamamaktadır. Böylece sağlıklı bir sonuca ulaĢmak mümkün olmadı. Biz de
metin içindeki bazı ifadelerden yola çıkarak yaklaĢık bir tarih bulmaya çalıĢtık. Defter içinde birkaç

defa "Bayezid Han'dan mukarrernamesi vardır", "Selim Han'dan mukarrernamesi vardır" Ģeklinde
ibareler görülmektedir. Bu da defterin, Yavuz Sultan Selim'den sonra olduğunun kesin delilidir. Ayrıca
Karaman Valisi Hüsrev PaĢa ve Konya Beylerbeyisi Hemdem PaĢa'nın isimleri de geçmektedir. Hüsrev

3 Bulgaristan'daki Osmanlı Evrakı, s. 45.

ix