Page 42 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
yalnız Doğu Anadolu’da tesadüf edlmştr. Koç, koyun ve at heykel şeklndek mezar
taşlarının Türkye dışında KaËasya ve Asya’da da örnekler mevcuttur .
52
Sadece Ahlat’ta bulunan toprak altında, dehlzler şeklnde açılmış mezarlara akıt
mezarlar denr. Akıt mezarlar Anadolu’dak değşk tpl mezarlara br başka örnek
olarak verleblr .
53
Sanduka mezarlar; tek taştan yontuldukları gb yanları ve üstü taş plakalarla kaplı
olanlar, ç toprakla dolu bulunanlar vardır. Tek taştan yontulmuş olanlar genelde Sel-
çuklu tarzıdır . Sanduka mezarlar Selçuklulardan tbaren taş malzeme le yapıldıkları
54
gb alçı, çn ve ahşap malzeme kullanılarak yapılmışlardır.
Çatma laht mezarlar; genelde br veya brkaç kade üzernde yükselen, dkdörtgen
przma bçmnde yekpare taştan veya taş bloklarla çatılarak yapılan mezarlardır. Ka-
desz olan örneklerle de karşılaşılmaktadır. Özellkle Anadolu’da karşımıza çıkan bu
mezarlar, daha çok Osmanlı dönemnde kullanılmıştır.
Şahdel mezarlar; baş ve ayak ucuna veya sadece baş ucuna dklen br şahde taşı le
tanımlanablr. Bu şahdeler, mezarı oluşturan toprak yığını, çatma laht veya sanduka
mezarlarda kullanılablmektedr. Osmanlı dönemnde çeştl örnekler mevcut olan
şahdeler, Türk sanat tarh açısından büyük önem taşırlar. Genelde baş ucu taşı ayak
ucu taşına oranla daha büyük ve süslü yapılırken, ayak ucu taşı daha sade ve gösterş-
szdr. Baş ucu taşı üzernde yer alan ktabeler, özellkle yazı sanatı ve Türk edebyatı
çersnde öneml br yer tutmaktadır.
Baldöken mezarlar; açık mezarlarla kapalı türbe (kümbet) arasında kalan, mmar
bakımdan öneml br tp mezar şekl daha vardır k, bunlar açık türbeler dyeblrz. Bu
tp mezarlara Anadolu ve İstanbul’da 12.asırdan sonra rastlanılmaktadır .
55

52 Beyhan Karamağaralı, age, s. 35.
53 Akıt mezarlar hakkında daha genş blg çn bkz. Haluk Karamağaralı, “Ahlat’ta Bulunan Tümülüs
Tarzında Türk Mezarları”, Önasya, Sayı: V/59-60, Ankara, 1970, s. 5-6.
54 Necbe Saraçoğlu, age, s. 28.
55 Necbe Saraçoğlu, age, s. 35.

42