Page 180 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

Armenia, güneyde Klikia, kuzeyde Pontus ile komşuydu. Tyana, günümüzde
Niğde’nin Kemerhisar ilçesidir. Tyana, Klikia Boğazı denilen bir geçitle
Podandus’a (Pozantı’ya) ve oradan da Tarsus ve Adana’ya bağlıydı.

Kappadokialılar, o yıllarda gözükara, kaba, dikkafalı, söz dinlemez, cesur
gibi sıfatlarla anılıyorlardı. Hatta saray görevlileri bile sert, hoyrat, kabadayı
olabiliyordu. Böyle bir ortamda ama farklı yetişen Apollonius, Flavius’un
kitabından öğrendiğimize göre çok varlıklı ve kültürlü bir ailenin çocuğu
olup ataları Tyana’nın kurucularındandır. İyi bir eğitim ve öğrenim gör-
müştür. On altı yaşına geldiğinde ailesinin isteği üzerine o dönemde eğitim
merkezi sayılan Tarsus’a gitmiş ve buradaki Pisagorcu/Apollo’ya bağlı
kişilerle tanışmış ve onların öğrencisi olmuştur. Aynı yıllarda, daha genç
olarak Aziz Paul da Tarsus’un yerlisi, zengin bir ailenin iyi eğitim görmüş
bir çocuğu olarak Tarsus’ta eğitimine devam etmekte idi. Bu eğitimler bir
yandan Yahudi geleneklerine bağlı kalarak devam ederken, diğer taraftan
da Roma İmparatorluğu’nun asli dinsel sistematiği olan Paganizm’e göre
olmaktaydı. Nitekim Aziz Paul daha sonraki hayatında gençliğinde karşı
çıktığı Hz. İsa öğretilerine kendisini adamıştır. Yeni pisagorcu akımın en
ateşli takipçisi Apollonius ile Paul’un Tarsus’ta tanışıp tartışmış olmaları
muhtemeldir. Ancak araştırmacıların büyük çoğunluğu her ikisinin de
hayatları boyunca Hz. İsa’yı hiç görmedikleri noktasında birleşmektedirler.
Antik dönem yazarlarından Philostratus’un o dönemin kâhinlerinin söy-
lediklerini kaynak alarak belirttiğine göre; Apollonius’un doğumunda onun
yeryüzüne Apollo’nun oğlu olarak gönderildiği söylenmiştir. Apollonius
için Philostratus da; Tyanalı Apollon’un Hayatı adlı eserinde Tyana yakın-
larında, yeminlerin Zeus’una (Dios Horkios) adanmış asbama adı verilen
kutsal bir çeşme bulunduğunu söyler. Burdaki soğuk kaynak, kaynayan bir
kazan gibi kabarcıklanır. Su, yeminlerini tutanlara iyi gelir ve tatlıdır ama
yeminlerini bozanlara çabuk bir adalet getirir. Su, yüzlerine ve gözlerine
saldırır ve mahveden hastalıklara kurban giderler, buradan uzaklaşamazlar,
olay yerinde kalakalırlar, kaynağın kenarında kendilerini şikâyet eder ve
tutmadıkları yeminleri anlatırlar. Bu yerin insanları, Apollonius’un, Zeus’un
oğlu olduğunu söylerler . Nitekim Apollonius’un doğduğu yer Tyana’da,
180
Zeus Asbamaeus Tapınağı yanında böyle bir kaynak mevcuttur. (Roma
Havuzu?)

180 Hakman Meral, Kappadokia’da Zeus Kültü, Gazi Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Arkeoloji
Ana Bil. D. Ankara 2012, s. 81

180