Page 112 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAN / 103 [1063]

Kaynakça: İrfan Mutlu, Taşhanlı Hamza Hoca Onun yeğeni Arif Mehmed Bey ile oğlu
Âşık Cemâlî (1806-1888), Kayseri 2004, s. Celâleddin Arif Bey de çeşitli devlet gö-
180; Rasim Deniz, Özel Kütüphanesi, Cönk 22; revlerinde bulundular
İrfan Mutlu, Özel Kütüphanesi, Cönk.
RASİM DENİZ Hamza Paşa doğum yeri olan Yeşilhisar’-
a yeni bir cami ile bir mektep yaptırmış-
HAMZA PAŞA tır. Yeşilhisar’a, arazinin sulanması için
Sadrazam, (Kayseri/Yeşilhisar (Karahi- Dündarlı köyünden muntazam kanallar-
sar), 1727/28 – Hanya (Girit), 1769). XVI- la su getirtti. Bu hayratının bakım ve ihti-
II. yüzyılda Karahisar (Yeşilhisar*), Niğde yaçları için de sahibi olduğu birçok emla-
Sancağına bağlı idi. Hamza Paşa, buranın ki vakfetti.
2
varlıklı kişilerinden Mehmed Ağa’nın oğ- Kaynakça: M. Süreyya, SO , C II; Hammer Bü-
lu olarak dünyaya geldi. Saraya, 15 yaşın- yük Osmanlı Tarihi, İstanbul 2010, C VIII; A.
Nazif, Meşâhir (Diriöz’ler); Danişmend, İOTK,
da tatlıcı (helvahanede) olarak girdi. Son- C IV, V.
ra kendi yolunu kendisi açarak, MEHMET ÇAYIRDAĞ
Enderun’un çeşitli odalarında hizmet
görmeye başladı. Önce hane-i hassada HAN CAMİİ
(padişahın özel odası), sonra peşkir ağa- Şehir merkezinde, Talas Caddesi üzerin-
lığında bulunduktan sonra silahtar-ı şeh- de, surların dışında bulunan bir Selçuklu
riyari (padişahın silahtarı) oldu. 1757 yı- ticaret yapısıdır. Selçuklu Döneminde,
lında III. Mustafa tahta çıkınca Hibetul- Debbağlar önü semti olarak adlandırılan
lah Sultan’la nişanlanarak taltif edildi. bir bölgede yer alıyordu. İnşa tarihi kesin
1759’da vezirliğe yükselerek Mora Valisi olarak bilinmeyen yapı, bugün cami ola-
oldu. Daha sonra sırasıyla Selanik, Ru- rak kullanılmakla birlikte, servis mekânı
meli ve Anadolu, Vidin, Özi, Silistre, ve barınak kısmından oluşan Selçuklu
Hotin, tekrar Selanik, Mısır, Halep, Ay- Dönemi menzil hanlarının özelliklerini
dın ve tekrar Anadolu Valiliklerinde bu- taşır. Bu kullanımı sebebiyle Han Camii
lunduktan sonra, 7 Ağustos 1768 yılında olarak adlandırılmıştır.
Muhsinzâde Mehmed Paşa’nın yerine Hanın çevresinin, özellikle de doğu, ku-
sadrazam oldu. Hamza Paşa, sadrazamlı- zey ve güney yönlerinin toprakla dolması
ğa tayininden on beş gün sonra sebebiyle, bu yönlerden merdivenlerle i-
Kütahya’dan (Anadolu Beylerbeyliği çeri girilmektedir. Aslında han olan yapı,
merkezi) İstanbul’a gelerek, usule uygun servis mekânı ve barınak bölümlerinden
bir şekilde saray tercümanı tarafından oluşan bir plan düzenlemesine sahiptir.
Üsküdar’da karşılanmış, sonra da Barınak bölümü sağlam olarak günümü-
Şeyhülislam’ın refakatinde Padişah III. ze kadar gelmiş, ancak servis mekânları-
Mustafa’nın huzuruna çıkmıştır. nın sadece batı duvarı ve bitişiğindeki
Padişah’ın huzurundan ayrılırken kendi- türbesi ayakta kalmıştır. Bu haliyle yapı,
sine zengin takımlı bir at hediye edilmiş- kapalı kısım ve avludan oluşan, yani Ana-
tir. Hamza Paşa da arz odasına girişte, dolu Selçuklu Dönemi menzil hanları i-
selamında bulunanlara altın dağıtmıştır. çerisinde sayıca en çok yapılan hanlar
Hamza Paşa sadrazam olur olmaz grubuna girer. Hanın kapalı olan bölü-
Polonya’yı işgale başlayan Rusya’ya karşı mü, diğer mekânlarının sınırlarına yapı-
savaş ilan edildi. Ancak Padişah, çok bü- lacak kazıyla net olarak ortaya çıkacaktır.
yük paralar gönderdiği Kırım Hanı Giray Kapalı bölümün batı cephesi dışında ka-
Han’ın da fikrine uyarak Hamza Paşa’yı lan duvarları, Vakıflar Genel Müdürlüğü
müsrif bulup, göreve başladığından bir tarafından yenilenmiştir. Selçuklu Döne-
ay sonra onu azlederek Gelibolu’ya gön- mi öncesinde Kayseri dış kale surlarının
derdi ve üç gün sonra da Hanya (Girit) hanın hemen batısından geçtiği ve hanın
Valiliğine tayin etti. Hamza Paşa bir yıl batı cephesinin bu sur duvarlarının bir
sonra orada vefat etti. O ilim ve kalem parçası olabileceği ileri sürülmüştür. Ha-
sahibi, cömert ve idareci bir kişiydi. nın kuzey cephesi sağır tutulmuş olmakla