Page 113 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1064] 104 / HAN KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

tır. Revaklar ortada dört kare ayakla,
yanlarda beden duvarlarına binen beşik
tonozlarla örtülmüştür. Cephenin orta-
sında bulunan kapı örülerek kapatılmış
ve içeriden mihrap haline getirilmiştir.
Mihrabın yanlarındaki ikişer pencere ise
sonradan açılmıştır.
Hanın açık avlu bölümünün duvarları
oldukça kalındır. Bu duvarların sonunda,
H 584 (M 1188) tarihli Emir Cemaleddin
Tanrıvermiş*’in sekizgen planlı, pirami-
dal külahlı türbesi yer alır. Türbe önün-
deki bazı mekânlar hanın avlusuna ait
Han Camii kesit (Özbek-Arslan, KTKVE) olmalıdır. Türbe duvarı ile han duvarı
arasında organik bütünlüğün bulunması,
birlikte, güney köşeye yakın belirli aralık- her iki yapının da aynı tarihlerde ya da
larla yerleştirilmiş, iki mazgal pencere hanın türbeden biraz sonra inşa edilmiş
bulunmaktadır. Cephenin kuzey bölü- olabileceğini akla getirmektedir.
mündeki basık kemerli kapı sonradan a- Hanın iç mekânı, plan olarak Selçuklu
çılmıştır. Kuzey cephesi sağırdır. Batı menzil hanlarında uygulanan bir düzen-
cephesi, hanın açık olan bölüm duvarı- lemeye sahiptir. Aslında kapının bulun-
nın devam ettiği tek cephedir. Bu cephe- duğu mihrap eksenindeki orta sahnın ü-
Han Camii planı (Özbek- nin kuzey tarafında payanda şeklinde bir zeri, kuzey güney doğrultusunda uzanan
Arslan, KTKVE) ayakla, devamında minare kaidesinin he- sivri beşik tonozla örtülüydü. Yanlarda
men yanındaki kapı da, yapının camiye ise, orta sahna dik olarak uzanan, sivri
dönüşümü sırasında sonradan açılmıştır. beşik tonozla örtülü yedişer adet yan
Cephenin yine güney bölümüne, içeride- sahn açılır. Yan sahnlar, ortada birer aya-
ki ilk iki sahna açılan iki mazgal pencere ğın desteklediği, ikişer kemerle birbirle-
yerleştirilmiştir. Pencerelerden sonra gü- rinden ayrılmıştır. Orta sahna uzanan
neydeki türbeye kadar devam eden cep- kemerler, yine burada birer kare ayağa
he, hanın açık avlulu bölümünü oluştur- binerek son bulur. Orta sahn, yan sahn-
maktadır. Kapalı kısmın özgün girişinin lardan yüksek ve geniştir. Sahnın üzerini
bulunduğu güney cephesi, Selçuklu Ker- örten beşik tonoz, yan sahnların ayak sı-
vansaraylarında çok fazla karşılaşılma- ralarından bir sıra atlayarak, takviye ke-
yan bir biçimde revaklı olarak yapılmış- merleriyle desteklenmiştir. Orta sahnın
üçüncü ve dördüncü ayaklar sırasında
bulunan iki takviye kemeri, birbiri ardın-
ca uygulanarak bu alan vurgulanmak is-
tenmiştir. Bu özelliği, özgün Selçuklu
Kervansaraylarındaki orta sahnı aydınla-
tan aydınlık feneri uygulamasını akla ge-
tirmektedir. Barınak bölümünde Selçuk-
lu Kervansaraylarında görülen, yolcula-
rın yüklerini ve eşyalarını bıraktıkları seki
düzenlemesi ise tamamen ortadan kalk-
mıştır.
Orta sahna açılan kapı içerisine taştan,
Osmanlı mihraplarına benzer bir mihrap
yerleştirilmiştir.
Anadolu Selçuklu mimarisinde genellikle
Han Camii içi (O. Eravşar) şehirler arasındaki yollara menzil hanları