Page 119 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1070] 110 / HAN KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

lı Devri Mimarisi, İstanbul 1986; A. Uluçam, dir. Mustafa Bey’in oğlu Mehmed Bey de,
“Arapgir Gümrükçü Osman Paşa Camii Hak- babası gibi Bursa ve Balıkesir sancak
kında”, Vakıflar Dergisi, C XX, Ankara1988, s. beyliklerinde bulundu.
129; M. Akok, “Hacı Bektaşi Veli Mimari Man- Hançerli Fatma Sultan’ın Bursa’da tan-
zumesi”, Türk Etnografya Dergisi, S 10, Anka-
ra 1968, s.39; G. Renda, Batılılaşma Dönemi zim ettirdiği H 20 Rebîülahir 943 (M 9
Türk Resim Sanatı, 1700-1850, Ankara 1977; R. Ekim 1636) tarihli vakfiyesinde oğlu
Arık, Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sa- Mehmed Bey’in (kocası) oğlu Kasım
natı, Ankara 1988; A.O. Uysal, “Bolvadin’de Bir Bey’den bahis vardır.
Lâle Devri Eseri Ağılönü Çeşmesi”, Hançerli Fatma Sultan, Bursa’daki vakıf-
A.Ü.D.T.C.F. Dergisi, C XXXII, s. 1-2, Ankara
1988. ları için dört ayrı tarihte dört vakfiye
KERİM TÜRKMEN yazdırmıştır. Bunlardan ilk vakfiyesi Ra-
mazan ayının sonu H 939 (M 26 Nisan
HANÇERLİ FATMA SULTAN VE 1533) tarihlidir. Bu vakfiyeye göre;
VAKIFLARI Bursa’da Musa Baba denilen yerde on
Hançerli Fatma Sultan, II. Bayezid’in oğ- dört odalı ve bir dersaneli medrese ile bu
lu Şehzade Mahmud’un kızıdır. Neden medresenin yanında çocuklar için bir
“Hançerli” ismini almış olduğu konusun- mektep inşa ettirmiştir. Bunlara gelir
da bir bilgi bulunmamaktadır. Onun is- olarak aynı yerde iki dükkân ve bir çifte
mi, Bursa’da yaptırmış olduğu vakıfların hamam, Bursa’da Alacamescit Mahalle-
vakfiyelerinde “Hanzâde Fatma Sultan” si’nde 10 dükkân, Yalakâbad’ın Çalçe
olarak yazılıdır. “Hanzâde” ismi, hane- köyünde iki göz değirmen, Edirne’de
dandan olan hanımlar için o dönemde Çelmik köyünde Tunca Nehri üzerinde
genel olarak kullanılır. Hançerli ismi bel- yedi göz değirmen, İstanbul’da At Mey-
ki buradan gelmektedir. Fatma Sultan danı’nda (Sultan Ahmet Meydanı) ek-
aynı zamanda Kayseri’de XV. yüzyıl so- mekçi ve börekçi fırınları, Vize’de Kara-
nunda bir bedesten*, etrafında dükkânlar vize köyünde Samakov mevkiinde değir-
ve bir mescit yaptıran Kayseri Sancak men ve iki fırın vakfetmiştir.
Beyi Mustafa Bey*’in de gelinidir. II. Fatma Sultan’ın H 20 Rebîülahir 943 (M
Bayezid’in hizmetkârlarından olan Mus- 9 Ekim 1636) tarihli ikinci vakfiyesinde,
tafa Bey, Kayseri’de yaptırmış olduğu bu Vize Kazası Ayayurdu köyünün gelirleri-
hayratı vakıf hâline getirdi ve bir de 1502 nin Kur’an okuyacak 12 kişiye tahsis edil-
tarihli vakfiye tanzim ettirdi. Mustafa diği bilgisine ulaşılmaktadır. Okunacak bu
Bey’in bu vakıfları, Osmanlı hanedanın- cüzlerin sevabını ise Hz. Peygamber’in,
dan olan, oğlu Mehmed Bey’in hanımı- kocası olan Mehmet Bey’le oğulları Kasım
nın adıyla, vakıf kayıtlarında, Hançerli Bey’in, yine oğlu Mustafa Bey’in kızı Hati-
Fatma Sultan Vakfı olarak geçmiştir. Yi- ce Hatun’un, Fatma Hatun’un anne ve
ne Kayseri Şer’iye Sicilleri’nin 1675 tarih- babasının (Şehzâde Mahmud), oğlan kar-
li ve 82.15.16.107.28 numaralı defterleri- deşleri Orhan ve Emir Beyler ile kız karde-
ne göre Kayseri Bedesteni Bursa’daki şinin ve kendi ruhuna hediye etmiştir.
Mustafa Bey (Hançerli Sultan) Evkafı’na Fatma Sultan’ın H 944 senesi Rebîülevvel
bağlı idi. ayı ortası (M 22 Ağustos 1537) tarihli
Mustafa Bey, Kayseri emirliğinden sonra üçüncü vakfiyesinde ismi, “Sultan Baye-
Bursa (Hûdavendiğâr) Sancak Beyi oldu. zid oğlu Sultan Mahmud kızı Hanzâde
Bursa kütüğünde II. Bayezid’in kadınları Hâtun” olarak yazılıdır.
arasında sayılan Muhterem Hatun’un ba- Fatma Sultan’ın H 950 senesi Zilhicce
basının ismi olan Abdülhay, aynı zaman- ayının başında (M 25 Şubat 1544) tarihin-
da Mustafa Bey’in babasının da ismidir. de yazılmış dördüncü ve son vakfiyesin-
Buradan, Muhterem Hanım’ın Mustafa de İnegöl kazasına tabi Kurşunlu köyün-
Bey’in kız kardeşi olduğu anlaşılmakta- de inşa ettirdiği camiyi, caminin kıblesin-
dır. Abdülhay, Abdullah isimleri o devir- de bir mezraa (ekinlik) ile Karacakaya-
de gayrimüslimlere verilen isimlerden- Mezraasını ve üç değirmeni vakfetmiştir.