Page 313 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1264] 304 / İNC KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

üzümün toplandığı ve şarap hâline geti- Mekânın zeminindeki “B” yapısına açı-
rildikten sonra depolandığı mekânlardır. lan geçitin kademeli ağız bölümü muhte-
“A” mekânının kuzeyindeki dikdörtgen melen ahşap bir kapakla örtülmektedir.
planlı üzüm ezme havuzu düz tavanlı o- Mekânın güneyindeki penceresinin doğu
lup, duvarlarında kap koymaya yarayan söve iç yüzeyinde bir kitabe tespit edil-
küçük nişler vardır. Havuz, mekâna yu- miştir. İki satırlık kitabede “M”, “E” ve
İncesu Kırklarini Bizans kaya varlak bir kemerle açılır. Kemer altındaki “N” harfleri okunabilmektedir. Üst katta-
yapıları şarap işliği planı duvarın bir kısmı, havuza geçişin kolayca ki yapının kuzeyindeki mekânlara açılan
(çizim: N.Ç. Karakaya)
sağlanması için alçaltılmıştır. Havuz, gü- girişler, uzun ve dar geçitler şeklindedir.
neydoğuda küçük bir kanalla üzüm suyu- Bu geçitlerden birinin üstünde bulunan
nun biriktirildiği hazneye bağlanır. kitabede “Σ , I ve P ” harfleri görülebil-
1,00x0,80 m boyutlarındaki hazne, aynı mektedir. Ayrıca mekânlardan birinin
zamanda bu mekânın doğusundaki “B” duvarında eşit kollu haç motifnin altında
olarak adlandırdığımız mekâna açılan “Σ” harfine rastlanır. Kuzeydeki mekânlar
geçidin zeminindedir. Kanalla birlikte dikdörtgen ve düzensiz planlıdır. Yaşa-
haznenin sıvalı olduğu dikkati çeker. Dü- ma birimleri olabilecek bu yapıların du-
zensiz bir plan özelliği gösteren “B” varlarında sekiler ile çeşitli boyutlarda
mekânına, “A” mekânından küçük ve dar nişler görülür.
bir geçitle girilir. Mekânın kuzey duvarın- Kaya bloğunun alt katında, doğuda da
da, yuvarlak kemerli, yarım yuvarlak yaşama birimleri yer almaktadır. Bunlar-
nişler ile birlikte muhtemelen şarabın dan “D” ve “E” olarak adlandırdığımız
saklanıp depolandığı serin mekânlara a- yapılar, ortak bir “ön” ya da “giriş”
çılan, uzun ve dar bir geçitin girişi görü- mekânına açılan dikdörtgen planlı
İncesu Kırklarini Bizans kaya
yapıları D ve E mekânları lür. Mekânın zemininde, daire biçimin- mekânlardır. “D” mekânının güney cep-
planı (çizim: N.Ç. Karakaya) deki kap izleri de buranın “depo” işlevi- hesi tümüyle açıktır. Mekânın kuzeydo-
ni doğrular. A mekânına açılan geçitin ğusunda, zeminde, daire biçiminde bir su
zemindeki haznede biriken üzüm suyu, teknesi bulunur. Mekânın duvarlarındaki
muhtemelen bu mekânda kaplara topla- seki ve nişler ile su tekneleri, yapının ya-
nıp, kuzeydeki geçitin açıldığı serin me- şama birimleri olduğunu doğrular. Aynı
kânlarda saklanıyordu. Mekânın batı du- yapının diğer birimi olan “E” mekânı da
varının ana mekâna açılan geçitle birle- diğer mekânla aynı özelliklere sahiptir.
şen köşesinde bir seki oluşturulmuştur. Kaya bloğunun doğu ucunda 2,24x4,14 m
Ayrıca mekânın düz tavanının batı bölü- boyutlarında, tek nefli, beşik tonoz örtü-
mündeki daire biçimli geçidiyle üst kata lü, doğuda yarım yuvarlak apsisi olan bir
geçiş sağlanır. Batı duvarının bu geçit ile şapel yer alır. Şapelin güneydoğusunda
birleşen bölümünde, tırmanmayı sağla- dikdörtgen planlı, beşik tonoz örtülü bir
yan küçük oyuklar dikkati çeker. giriş bölümü yani ”narteks” vardır. Şape-
İncesu Kırklarini Bizans kaya İşliğe ait diğer mekân olan C yapısı 2,85x lin narteksinin zemininde ikisi yetişkin,
yapıları şapel planı
(çizim: N.Ç. Karakaya) 3,01 m boyutlarında, dikdörtgen planlı ve diğer ikisi ise çocuğa ait dört mezar bulu-
düz tavanlı olup duvarları sadedir. Ü- nur. Narteksin tonoz başlangıcında, ku-
zümler şarap hâline getirilmeden önce, zey ve güney duvarlardaki silmeler dikkat
muhtemelen sepetlerle burada toplan- çekicidir. Kuzey duvarda dikdörtgen ka-
maktadır. Kapadokya bölgesinde; Er- pı, şapelin ibadet mekânına yani naosa
demli, Güzelöz, Soğanlı, Ürgüp gibi yer- açılır. Tek nefli yapının beşik tonozu, or-
leşimlerde bu tür şarap işliklerine rast- tadaki bir takviye kemeri ile ikiye ayrılır.
lanmaktadır. Antik gelenekleri sürdüren Kemer, kuzey ve güney duvarlarda duvar
bu yapı, Kırklarini bölgesinin bilinen tek payelerine oturur. Tonoz başlangıcı nar-
şarap işliğidir. İşlik ile bağlantılı olan üst teksteki gibi bir silme ile vurgulanmıştır.
kattaki “H” yapısı ise düzensiz planlıdır. Şapelin apsisi, mimari plastik öğeleri ile
İncesu Kırklarini Bizans kaya
yapıları F ve G mekânları Yapının kademeli olan kuzey duvarında dikkat çekicidir. Yapı, bu özelliğiyle böl-
planı (çizim: N.Ç. Karakaya) geniş mekânlara açılan iki kapı bulunur. gede ünik bir karaktere sahiptir. Apsisin