Page 316 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ İNC / 307 [1267]

Kara Mustafa Paşa’nın Vakıflar Genel
Müdürlüğü Arşivi’nde yer alan H 23 Sa-
fer 1089 (M 16 Nisan 1678) tarihli vakfi-
yesine göre; Amasya/Merzifon, Kayseri/
İncesu, Çorum, İstanbul, Edirne ve
Kamaniçe’de vakıf eserleri bulunmakta-
dır. Paşa’nın Halep, İzmir, Mudanya ve
Cidde’de yer alan vakıflarının bu vakfiye-
de yer almamış olması, buralarda yer a-
lan hayratın, M 1678 tarihinden sonra
inşa edilmiş olduklarını göstermektedir.
Kara Mustafa Paşa’nın yukarıda bahsetti-
ğimiz vakfiyesinden hareketle bugüne
kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu ça-
lışmalar genellikle bölgesel olarak ele a-
lınmış ve vakfiyenin bütününe dair bir
çalışma yapılmamıştır.
Kara Mustafa Paşa memleketi olan
Merzifon’da cami, han, bedesten, şadır-
van, kütüphane, sıbyan mektebi, hamam
ve çok sayıda çeşme inşa ettirmiştir. Paşa
bölgenin sadece ekonomik boyutu ile il-
gilenmemiş aynı zamanda bölgedeki in-
sanların eğitimi üzerinde de durmuştur.
Bu maksatla inşa ettirmiş olduğu sıbyan Yusuf Akyurt’un defterinde Merzifonlu Kara Mustafa’nın
mektebi ve kütüphanede eğitim gören şeceresi-1949 (TTK Arşivi)
talebenin okuması için çeşitli kitaplar
vakfetmiştir. Şehrin gelişmesinin önünü med Ağa Mahallesi’nde olup, zamanla
açan bu inşa faaliyetleri ile bir anlamda saray etrafında yer alan birçok arsa ve
memleketine olan vefa borcunu ödemiş menzil, Paşa ve vekilleri tarafından satın
olan Paşa’nın burada inşa ettirmiş oldu- alındı.
ğu yapıları bugün sağlam bir şekilde a- XVII. yüzyıl boyunca Osmanlı şehirleri
yakta durmaktadır. arasında ticari faaliyetleriyle belki de en
Kara Mustafa Paşa’nın imar faaliyetinde dikkati çeken şehirlerden biri İzmir oldu.
bulunduğu bir diğer şehir ise Çorum’dur. Özellikle Köprülüler’in sadrazamlıkları
Çorum’da fevkani otuz adet odası bulu- döneminde büyük bir gelişime sahne
nan bir han ile hanın etrafında birbirine olan şehir, Kara Mustafa Paşa’nın da
bitişik olarak tasarlanmış 42 adet dükkân dikkatini çekti ve Paşa tarafından şehirde
inşa ettirmiştir. Eser günümüze ulaşma- çeşitli eserler inşa edildi. Vakıflar Genel
mıştır. Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan H 1108
Yine Paşa tarafından Edirne’de de birta- (M 1696) tarihli Kara Mustafa Paşa’nın
kım imar faaliyetlerinde bulunuldu. Paşa vakfına ait akarların evkafına ilhakına
Edirne’de Boyacılar Mahallesi’nde bir dair vakfiye makamındaki ilamda geçen
çeşme, Selimiye Külliyesi’nin arastası bilgiler ışığında, Paşa’nın İzmir’de iki a-
karşısında günümüze de ulaşmış olan bir det han ile bir adet hamam inşa ettirmiş
meydan çeşmesi ve aynı zamanda Bey- olduğu anlaşılmaktadır. Bu hanlardan
lerbeyi Camii hariminde musluk inşa et- birinin fevkani bir yapı olduğu, avlusun-
tirdi. Ayrıca Paşa tarafından Edirne’de da şadırvan ve mescidin yer aldığı yine
Mehmet Ağa Mahallesi’nde, Yıldırım aynı belgeden anlaşılmaktadır. “Arap Ha-
Beyazid’de ve Timurtaş’ta saray ile kahve nı” olarak adlandırılan bu hanın Balcılar
dükkânı yaptırıldı. Paşa’nın sarayı Meh- civarında yer aldığı, Osmanlı arşivlerinde