Page 92 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAL / 83 [1043]

Kaynakça: Gün Işık, Erken Cumhuriyet Döne-
minde Kayseri’de Eğitim yapıları, ERÜ Fen Bi-
limleri Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans
Tezi) Kayseri 2010; A. Durukan, T. Ulusu Uraz,
“Cumhuriyet’in Eğitim Kurumları Olarak Hal-
kevi Binaları”, İTÜ Dergisi, C 7 S. 1, İstanbul
2008, s. 38-39.
GÜN IŞIK

HALVETİYYE ŞEYHLERİ
Halvetî Tarikatı, bütün İslam âleminde,
özellikle de Türk dünyasında çok yaygın
bir tarikat olmuştur. Kayseri’de Şeyh Veli
ile başlayıp Şeyh Hüsam Efendi’ye kadar
devam eden Halvetî Tarikatı’na ait günü-
müze kadar gelebilen herhangi bir eser, Halkevi binası mevcut kullanım planı (çizim: G. Işık)
tekke veya yapı kalıntısına rastlanma-
maktadır. Afrika, Sudan, Habeşistan ve Güney
Halvetî Tarikatı, Hazar Denizi’nin güne- Asya’ya kadar yayıldı.
yinde bulunan Geylân yöresindeki Halvetî Tarikatı ilk defa Anadolu bölgesi-
Lâhîcân’da doğup büyüyen Ömer el- ne Sadrettin Hiyâvî’nin halifesi Amasyalı
Halvetî (Ö 1397-98) tarafından kuruldu. Pîr İlyas tarafından yayıldı. Halvetî Tari-
Ömer el-Halvetî, iyi bir tahsil yaptıktan katı daha sonra Habib-i Karamânî’nin
sonra Harizm’de irşat vazifesinde bulu- halifesi Cemâleddin İshak Karamânî (Ö
nan amcası Ahi Mehmet Halvetî’nin 933/1527) vasıtasıyla Anadolu’nun her
(Ö. 1378-79) yanına giderek ona intisap tarafına yayıldı.
etti. Ahi Mehmet vasıtasıyla İbrahim İç Anadolu’nun en önemli merkezi olan
Zâhid-i Geylânî’ye nispet edilen tarikat, Kayseri’de ilk Halvetî tekkesinin Şeyh
ancak kurumlaşmış bir tarikat halini al- Veli Efendi vasıtasıyla kurulmuş olduğu-
mayan Zâhidîyye silsilesiyle birleşerek nu, Güvâhî’nin yazma Pendnâme’sinden
Ömer el-Halvetî tarafından Halvetiyye öğrenmekteyiz. Adı geçen eserin 69b-
Tarikatı’na dönüştürüldü. Amcasının ö- 70a varakları derkenarında, surh (kırmı-
lümünden sonra kendisi irşat makamına zı) mürekkeple; “Şehr-i Kayseriyye’(de)
geçti. Tebriz’de uzun yıllar irşat görevin- Halvetî Şeyhleri’nden Şeyh Olanları Be-
de bulundu. Şeyh Ömer Halvetî 1397 yı- yan eder” şeklinde başlık atılmış; şeyh
lında Herat’ta vefat etti. adları da aynı kırmızı yazı ile kalın bir
Şeyh Ömer Halvetî, ilim sahibi ve yüksek daire içine alınmıştır.
ahlaklı bir şahsiyet olduğundan bu tarika- Şeyhler hakkında verilen bilgiler ise siyah
tı halkın kabullenmesi kolay oldu. Özel- yazı ile yazılmış olup, her şeyhe ait kısa
likle de Halvetî Tarikatı’nın ikinci pîri malumat şöyledir:
sayılan Şeyh Seyyid Yahya Şirvânî de “Şeyh Veli Efendi: Tarih-i hicreti (ölüm
âlim ve on iki kitap sahibidir. Bilhassa tarihi) (963/1555) sene. Müddet-i karârı
Esrâr-ı Tâlibîn adlı eseri Halvetîlerce on sene. Kabri, Seyit Burhâneddin ravzası
pek makbul tutulan bir kitaptır. 1429 yı- (türbesi) kurbündedir (yakınındadır).
lında Bakü’de vefat etti. Şeyh Ömer Hal- Abdülcelil Efendi: Cülusu (973/1565).
veti; Şeyh Dede Rûşenî, Ali Alâeddin, Pîr Müddet-i karârı otuz beş senedir. Kabri,
Şükrü’l-Ensârî, Habib-i Karamânî, Meh- mescit kurbündedir.
med Erzincânî gibi önemli halifeler yetiş- Şeyh Halil Efendi: Müddet-i karârı yedi
tirmiştir. Şeyh Ömer zamanında Halvetî- senedir. Abdülcelil Efendi ile kabri bir
lik kısa zamanda genişleyerek kırk kadar yerdedir (mescit civarında).
tekke kurulmuş olup Azerbaycan’dan Şeyh Muslî Efendi: 1024/1615 senesinde
Anadolu, Balkanlar, Suriye, Mısır, Kuzey hacca gidip orada tabut kurusundan öl-